Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przypadkiniezbędnedozrozumieniadanegozagadnienia,alboprzykładyistotne
zpunktuwidzeniakosmetologa.
2.1.2.Zagadnieniazwiązanezezwiązkami
nieorganicznymi
Rozpatrywaniezagadnieniawpływubudowychemicznejnatoksycznośćzwiązków
nieorganicznychnależyrozpocząćodrozważeniatoksycznościpierwiastkówwod-
niesieniudopołożeniawukładzieokresowym.Najlepszekorelacjeobserwujesię
wprzypadkudwóchgrupukładuokresowego–grupydrugiej(berylowce)orazgru-
pysiedemnastej(fluorowce).Wprzypadkuberylowcówtoksycznośćwzrastawrazze
wzrostemmasyatomowej,zkoleiwprzypadkufluorowcówobserwujesięzależność
odwrotną,tj.toksycznośćfluorowcówmalejewrazzewzrostemmasyatomowej.
Opróczpołożeniapierwiastkówwukładzieokresowymnależyrozważyćzjawisko
tzw.specjacji,czyliwystępowaniapierwiastkawróżnychpostaciachchemicznych.
Jegoprzykłademwkontekścietoksykologiimożebyćnp.rtęć,którawystępujeza-
równowpostaci:elementarnej(pierwiastkowej)–Hg(rtęćmetaliczna),nieorganicz-
nej[np.chlorekrtęci(I)–zwyczajowokalomel,Hg
2Cl
2czychlorekrtęci(II)–zwycza-
jowosublimat,HgCl
2],jakiorganicznej[np.dimetylortęć,Hg(CH
3)
2].Rtęćmetaliczna
jesttoksycznajedynieinhalacyjnie,ponieważwpostacielementarnejstanowipod
względemchemicznymmetalszlachetny,którypodanydoustnieniejesttoksyczny
.
Zkoleichlorekrtęci(I),czylitzw.kalomel(zawierającywyrafinowanykationHg
2
2+),
stanowiwrzeczywistościzwiązeknierozpuszczalnywwodzie,acozatymidzie–
niewykazującywłaściwościtoksycznychpopołknięciu.Odwrotniejestzchlorkiem
rtęci(II),czulisublimatem,któryjestrozpuszczalnywwodzie,acozatymidzie–jest
silnietoksyczny
.Podobnasytuacjazachodziwprzypadkudimetylortęci,którazuwa-
ginaswojąlipofilnośćjestsilnietoksycznadermalnie.Jakwidaćzprzedstawionego
przykładu,zjawiskospecjacjijestniezwykleważneprzyrozpatrywaniutoksyczności
pierwiastków.Przedstawionyprzykładukazujewpływtegozjawiskawkontekście
odmianchemicznychnatoksyczność–ryc.2.2a).Jednakzjawiskospecjacjiwodnie-
sieniudotoksycznościmożesięrównieżodnosićdowystępowaniapierwiastkana
różnymstopniuutlenienia.Przykładem,którydobrzetoobrazuje,możebyćarsen,
którywystępującnaIIIstopniuutlenienia–As(III),jestbardziejtoksyczny[np.tlenek
arsenu(III)/arszenik,As
2O
3]niżarsennaVstopniuutlenienia–As(V)[np.tlenekarse-
nu(V),As
2O
5](ryc.2.2b).
Bardzoważnymzagadnieniemwodniesieniudotoksycznościpierwiastkówjest
zjawiskoalotropii,czyliwystępowaniapierwiastkachemicznegowpostacielemen-
tarnejwróżnychodmianachoróżniącychsięwłaściwościach.Zjawiskoalotropiijest
dośćpowszechnie,itaknp.fosfortworzykilkaodmian,zczegonajważniejszeto
odmianabiała(P
4)–silnietoksycznaiczerwona(fosforbezpostaciowy),któraniejest
toksyczna(ryc.2.2c).
CZYNNiKiWPŁYWAJĄCENATOKSYCZNOŚĆTRUCiZN
15
