Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1
Wiedzaomotywacji,systemymotywacyjne
ipodstawoweteoriemotywacji
1.1.Motywacjaamotywowanie
zakresznaczeniowypojęć
Źródłosłówterminu„motywacja”bywawywodzonyodłacińskiegomotus,czyli„ru-
szaćzmiejsca,wprawiaćwruch,zachęcać,wpływaćnakogośipobudzaćdodzia-
łania”(Kopaliński2007).Wtakimrozumieniutegoterminuzawierająsiędwaele-
menty,którychrozróżnieniejestpodstawowedlarozpatrywanegozagadnienia.
Popierwsze,motywacjakojarzysięzczynnikiem,któryodpowiadazawzbudza-
niedziałaniadanegopodmiotu.Takiskładnikdziałaniaprzynależydosferyszerszej
niżtylkoracjonalna,gdyżwykraczapozakategorie„woli”,jakodążeniadorealiza-
cjiustalonychinaczejcelów,czy„intencji”,któraokreślacele,jakiedziałaniema
osiągnąć.Wtymznaczeniu„motywacja”jestmechanizmemobejmującymzarów-
noświadome,jakipozaświadomeczynniki,stanowiącebodźceludzkichdziałań
izachowań.
Możnauważać,żetakszerokierozumienienazbytposzerzazakresznaczeniowy
tegoterminu.Obejmujeonwtedywielemechanizmówzwiązanychzzachowaniami
instynktownymi,takimijakoddychanieczynieświadomeruchyciała,np.wywołane
krążeniemkrwi.Nawetjeśliwyodrębnićtenrodzajmechanizmówwosobnąpod-
kategorię„motywacjiczystobiologicznej”,topozostajeszerokakategoriastruktu-
ralnych(nieprzypadkowych)powodów,świadomychinieświadomych,dlaktórych
organizmjednostkizachowujesięwpewienwidocznysposób.Niektórzybadacze
zaliczająmechanizmyczystobiologicznedoprzedmiotubadańnadmotywacją,ale
zwyklenawetwtedyzachowująterminologicznerozróżnienienamechanizmybio-
logiczneinieostroodnichoddzielonemechanizmyocharakterzespołecznym.
Niekiedyobatetypymechanizmówbędąwięcujmowanełącznie,dlapodkreślenia
biologicznegoaspektuludzkiejegzystencji.
Takujmująmotywacjępodręcznikipsychologii,wskazując,że„termin.moty-
wacja’stosowanyjestwpsychologiidoopisuwszelkichmechanizmówodpowie-
dzialnychzauruchomienie,ukierunkowanie,podtrzymywanieizakończenieza-
chowania.Dotyczyonzarównomechanizmówzachowańprostych,jakizłożonych,
zarównomechanizmówwewnętrznych,jakizewnętrznych,afektywnychipoznaw-