Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Wiedzaomotywacji,systemymotywacyjneipodstawoweteoriemotywacji
racjonalnego,codziennegonarzędziamotywacyjnego.Tazaskakującakonsekwen-
cja,którawskazujenamotywacyjnąnieistotnośćwynagrodzeniaiwarunkówbezpie-
czeństwatworzonychprzezorganizację,musiaławywołaćpróbykrytykisamejteorii,
mimocałejjejintuicyjności.
Naturalnykierunekkrytyki–ludzieniekoncentrującałejswejaktywnościna
niezaspokojonejpotrzebieniższegorzędu,porzucającrealizacjępotrzebrzęduwyż-
szego–zaowocowałteoriąCleytonaAlderfera(tzw.teoriąERG,odang.existence,
relatedness,growth–nazwgłównychgruppotrzeb).PodobniejakuMaslowa,potrze-
bynajniższegopoziomuwyznaczonesąprzezwarunkifunkcjonowaniaorganizmu,
przyczympotrzebyegzystencjimożnapotraktowaćjakopołączeniepotrzebfizjolo-
gicznychibezpieczeństwa.Drugipoziompotrzeb–więzispołecznych–obejmuje
wszystkiepotrzebypowiązańspołecznych,zapewniającychwsparcieemocjonalne,
szacunekiuznanie.Ichnazwanawiązujedokonieczności–wceluichzaspokojenia–
budowaniarelacjispołecznych,wktórychludziedzieląsięzinnymitreściamiswego
życia,zarównowsferzerodzinnej,jakiaktywnościzawodowejczypozazawodowej.
Trzecipoziompotrzeb–potrzebywzrostu–regulująindywidualnedoskonalenie
sięirozwój,mobilizującludzidopodejmowaniawiększychwysiłków,abyosiągać
lepszerezultatypodejmowanychdziałań,oiletedziałaniatworząprzestrzeńdla
kreatywnościidążeniadodoskonałości.Potrzebywzrostuodpowiadająpotrzebie
samorealizacjiuMaslowa,alewkraczająteżwobszarpotrzebuznania,gdyżobej-
mująrównieżpotrzebęszacunku(szczególniedosamegosiebie),któregopodstawą
jestocenarealizacjiprzeprowadzonegoprzezjednostkędziałania.
IstotąteoriiERGjestnietyleinnepogrupowaniepotrzebjednostki,ileteza,
żepotrzebyzróżnychpoziomówmogąbyćrealizowanejednocześnie.Wtejteorii
związekmiędzypotrzebamizróżnychpoziomówujawniasięjedynieprzezmecha-
nizmfrustracji,pokazujący,jakniezaspokojonapotrzebaoddziałujenajednostkę.
Niezaspokojonapotrzebawywołujefrustrację,awjejefekciejednostka–zamiast
koncentrowaćwszystkiewysiłkinadążeniudozaspokojeniatejpotrzeby(jaktwier-
dziłMaslow)–możeskierowaćaktywność,odużowyższymnatężeniu,nainnąpo-
trzebęniższegorzędu.Oznaczatouaktywnieniepotrzeby,któraniebyłaistotna
wdotychczasowymdziałaniujednostki(byłauważanazazaspokojoną).Naprzykład,
jeślipracownikomnieokazujesięwystarczającegouznaniazaichpracę(niezaspo-
kajasięichpotrzebywięzispołecznych),tomogąonizacząćdomagaćsięwyższego
wynagrodzenia(zaspokojeniapotrzebyegzystencji).
TeoriaERG–choćbliższapotocznemumyśleniuofunkcjonowaniuczłowieka,
zakładającemu,żeludziepodlegająjednocześniewpływowipotrzebróżnegorodzaju
–stanowikategoryzacjępotrzeb,nietłumacząc,aniskądsięonebiorą,anijakzmie-
niająsięwczasie,anijakiezachodząmiędzynimirelacje.Dostarczamałowyraź-
nychwskazówekdopodejmowaniadziałańpraktycznych,uwzględniającychopisane
wniejmechanizmy.
Innycharaktermapochodzącazlat60.XXw.dwuczynnikowateoriaFrede-
rickaHerzberga,która–choćpowszechniekrytykowanaprzezteoretyków–wciąż
stanowiinspiracjępraktycznegodziałania.Teoriętęmożnatraktowaćjakoefekt
poszukiwaniaempirycznychdowodów,potwierdzającychwskazanątukonsekwen-
cjęteoriiMaslowa.WtakiejinterpretacjiwprowadzonewteoriiHerzbergapod-
