Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
29
Kończącrozważaniategoparagrafu,niesposóbniewspomniećotym,jakokreślamygrupę,
doktórejnależyrozpatrywanaprzeznascząsteczka.Drogaprowadzącadotegocelupokazana
jestwformiekwizowejwuzupełnieniuAnakońcutegoopracowania.
I.5.Niezmienniczośćhamiltonianu
Gdybyrozważanianadsymetriącząsteczkisprowadzałysiętylkodozbadaniastruktury
algebraicznejgrupy,doktórejnależymolekuła,teoriagrupoferowałabyjedyniemiłąoraz
pouczającązabawęintelektualną.Prócztej,bezwątpieniamiłejprzygody,istniejejeszczeinna
bardziejpraktycznapotrzebaposługiwaniasięteoriągrup.Mianowicie,zfaktu,żemolekułę
możnazaklasyfikowaćdoodpowiedniejgrupysymetrii,wynikająważnekonsekwencje
fizyczne.Abypokazaćwczymrzecz,odpowiedzmynajpierwnapytanie,jaktransformujesię
hamiltoniancząsteczkipodwpływemoperacjisymetrii,któreprzekształcająmolekułęwsamą
siebie.Rozważmyhamiltonianmolekułydanywprzybliżeniunierelatywistycznym:
(I.5-1)
Pierwszyczłonjestoperatoremenergiikinetycznejwszystkichcząstekwmolekule,natomiast
drugiczłonjestoperatoremenergiipotencjalnej.Wektoryr
1,r
2,...r
Nokreślająpołożenie
elektronówijąderwcząsteczce.Przyjmijmyteraz,żewspółrzędneelektronówijądersą
związanepoprzezrelacjęsymetriizinnymiwspółrzędnymir
1N,r
2N,...r
NNizwiązekwyznacza
transformacjaliniowa:
(I.5-2)
dlakażdejcząstkiwmolekule.SposóbwyznaczaniamacierzyA(R)jestpokazanywproblemie
(I.P8).Ponieważzwiązkimiędzywspółrzędnymiprimowanymiinieprimowanymisąliniowe,
aponadtomacierzeA(R)sąmacierzamiortogonalnymi,nietrudnopokazać,żezwiązekmiędzy
drugimipochodnymicząstkowymidlaobutypówwspółrzędnychjestnastępujący:
(I.5-3)
Równość(I.5-3)zostaładowiedzionawproblemieI.P9.Wynikazniej,żeoperatorenergii
kinetycznejelektronówijądermatakąsamąpostać,niezależnieodtegoczywopisiecząsteczki
użyjemywspółrzędnychprimowanych,czynieprimowanych.Zdrugiejstrony,zauważmy,że
tęsamąwłasnośćposiadarównieżoperatorenergiipotencjalnejreprezentowanyprzezdrugi
zczłonówwhamiltonianie(I.5-1).Istotnie,operatorenergiipotencjalnejzależytylkoodżnic
wektorówpołożeń,toznaczyodległościcząstek,atesąniezmiennicze,gdyżwszystkie
transformacjesymetriisąizometryczne.Jeśliwięcwspółrzędner
1N,r
2N,...r
NNorazr
1,r
2,...r
Nsą
równoważnepoprzezrelacjęsymetrii,toodległościmiędzycząstkaminiezmieniająsiępo
przekształceniusymetrii.Zfizycznegopunktuwidzeniaoznaczato,żedokonaniejakiejkolwiek