Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Zabawawdobiespołeczeństwakonsumpcyjnego
Dwierzeczywistości:„rzeczywista”i„naniby”.
PoglądyWincentegoOkonia
nZabawatonie-powaga.Zabawajestantyteząpowagi.Zabawaigrależypozagra-
nicamirozsądkużyciapraktycznego,pozasferąkoniecznościikorzyści.Wsferze
zabawynieobowiązująprawaiobyczajepospolitegożycia”.TepoglądyJohanaHu-
izingi,rodzajskróconejcharakterystykizabawy,byłyjużprzytaczane.Czyoznaczają
one,żebadacztenzabawęulokowałjednoznaczniewinnejprzestrzeniniżowożycie
zwyczajne,pospolite,praktyczne,owąsferękoniecznościikorzyści?Zpewnością
takwłaśnienależyinterpretowaćjegosłowa.
WwywodachJ.Huizingibeztrududostrzegamymocneprzekonanie,żeistnieją
dwieodmienne,choćłączącesięwszczególnysposób,zgodniezregułąopozycji,
sfery.Jednąwładarozsądek,odpowiedzialność,konieczność,korzyść,drugajestdo-
menązabawy,gry,wolności,wyboru;obowiązująwnichinneprawaiobyczaje.Hu-
izingaswoichmyślinieprecyzuje,niewyciągaznichdalszychwniosków,czynito
natomiastWincentyOkoń,wybitnypolskipedagog,wpracyzatytułowanejZabawa
arzeczywistość15.Jużtytułtegodzieła,przełomowego-bezżadnejprzesady-nie
tylkowpolskiejliteraturzedotyczącejludyzmu,sugeruje,iżistniejądwaodmien-
neświaty:światzabawyiświatrzeczywistościiżeistniejąmiędzynimiznaczące
związki.
OwarzeczywistośćprzeciwstawianazabawieprzyjmujeuOkoniaróżnenazwy.
Jesttorzeczywistośćpierwsza,zwykła,najbardziejprawdziwa,praktyczna,rzeczy-
wistośćdniacodziennego,światrealny.Wszystkieteokreśleniasąznaczące,ich
sumadajesyntetycznyopisowejrzeczywistości,którejrzeczjasnaulokowaćsię
niedawkonkretnejprzestrzenigeograficznej,będącejpoprostużyciemspołeczno-
-kulturowym,wktórymczłowiekjestcałkowiciezanurzony.Tarzeczywistośćjest
ważniejsza(wistociejestpodkażdymwzględemnpierwsza”)wstosunkudodrugiej,
zwanejprzezW.Okoniatakżefikcyjną(zabawową,ludyczną),albonajprościejświa-
temnnaniby”.nWtejpierwszejrzeczywistości-podkreślabadacz-niemamiejsca
dlazabawy”16.Analogicznie,wdrugiejniemamiejscananicinnegoniżzabawa
igra.Świadomienieużywamtutajokreśleniapowaga,gdyżbardzoczęstoizdecy-
dowaniewsposóbnieuzasadnionymówisięonpowadzezabawy”.Wistocieoznacza
tojedynie,żebawimysięzpełnąświadomościązabawyizabawieprzydajemytaką
samąwartośćiznaczenie,jak-nainnejpłaszczyźnie-powadze.Takiesemantyczne
zrównaniezabawyipowaginieoznaczabynajmniejnabywaniaprzezzabawępo-
wagiiodwrotnie,jestwyłączniepodkreśleniempodobnegoichwartościowaniana
dwóchcałkowicieodmiennychpłaszczyznachrzeczywistości.
Płaszczyznapierwsza,płaszczyznarealnegożyciajestniejakopierwotna,być
możepodkażdymwzględem,nietylkogenetycznie,wobecpłaszczyznyzabawy,
płaszczyznynnaniby”.Możnamówićodynamiceoburzeczywistości,bądź-jak
15Zob.W.Okoń,Zabawaa...,passim.
16Ibidem,s.4.
