Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Zabawawdobiespołeczeństwakonsumpcyjnego
mogąsięróżnić,oceniaćwedlejegoumiejętnościbawieniasiębezszkodydlaswojej
obecnościizadań,któregooczekująnapłaszczyźnierealnej.Iprzeciwnie,niedoj-
rzałośćtopermanentnaucieczkazeświatarealnegodoświatazabawy,awrezultacie
niezgodanawypełnianieobowiązkówspołecznych,którewynikajązżycianapłasz-
czyźnierealności.
CzyżnieotymwłaściwiepisałRogerCaillois,jedenzbardziejznanychwspół-
czesnychteoretykówzabawy,dowodząc:
Niemacywilizacjibezzabawyiuczciwejgry,bezświadomieustalonejidobrowolnie
przyjętejkonwencji,niemakulturytam,gdzieczłowieknieumieczyniepotrafijuż
uczciwiewygraćlubprzegrać,niemającprzytymżadnejukrytejmyśli,panującnadsobą
wzwycięstwieinienoszącwsobieurazy,kiedyponosiklęskę-właśniejakndoskonały
gracz””21.
Idalej,wedleCaillois,
[...]niemożnamówićomoralności,owzajemnymzaufaniu,oszacunkudlainnego,które
sąwarunkamiwszelkiegotwórczegodziałania,jeśliponadzyskiemniestawiasięświę-
tychprzykazań,którychżadenczłowieknieodważasiękwestionowaćiwobroniektórych
-jakwie-wartopoświęcićwłasneżycie,anawet-jeślizajdzietakapotrzeba-zaryzy-
kowaćistnieniespołeczności,doktórejnależy22.
Dojrzałośćnbycia”człowiekiemnapłaszczyźnierealnejipłaszczyźniezabawy
wistociejesttymsamym.Prawdziwadojrzałośćdorosłegoujawniasięnatejdru-
giejwkryteriumzabawy,oczywiściecałkowiciesubiektywnym.JakpiszeW.Okoń,
przytaczającznamiennepoglądyJ.LeifaiL.BrunellazpracywydanejwParyżu,
azatytułowanejrównieznamiennieLejeupourlejeu.Kryteriumtymjestprzyzwo-
lenie(auto-permission).nDorosłybawisięodmomentu,kiedysobiepozwalaniebyć
zobowiązanymdotego,doczegosięzabiera”23.
Społeczeństwokonsumpcjiijakonokształtujekonsumentazabawy
Przejawyiformyzabawludzkich(nzabawyzwierząt”totylkometaforawynikają-
cazpewnychzewnętrznychpodobieństwzachowańludziizwierząt)sątakliczne
izróżnicowane,że-wmoimprzekonaniu-stanowiąpodstawowąoznakęidowód
partykularyzmu,odzwierciedleniezróżnicowaniaspołecznościludzkichpodwzglę-
demnaprzykładrozwojukultury,komplikacjispołecznejstruktury,tradycjiitd.Po-
dzielampoglądTadeuszaPalecznego,któryzauważył:
Każdazbiorowość-odnajmniejszych,wspólnotowychtypurodzinnego,sąsiedzko-lo-
kalnegobądźrówieśniczego,poprzezspołecznościplemienne,klanoweczywspólnoty
pierwotne,skończywszynarozwiniętychspołeczeństwachobywatelskichizbiorowoś-
21R.Caillois,Człowiekisacrum,tłum.A.Tatarkiewicz,E.Burska,Warszawa1995,s.186.
22Ibidem.
23Zob.W.Okoń,Zabawaa...,s.328.
