Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
obwódgłowyiklatkipiersiowej.Indywidualnewartościtychcechuzyskujesię
napodstawiebadańprzekrojowychwybranejlosowo,reprezentatywnejgrupy
populacjiwokreślonymprzedzialewiekowym,np.0–3lata,4–18lat.
Biorącpoduwagękorelacjęwysokościciaładzieckaztącechąrodziców(jej
stopieńdziedziczeniawpopulacjachgenetycznieustabilizowanychjestpodob-
ny),możnauściślićnp.normywzrostulubprognozowaćwzrostkońcowy.
Wzwiązkuzprocesemakceleracjirozwojukoniecznajestaktualizacjanorm
co10–15lat.IstniejącejeszczewPolsceróżniceśrodowiskowe,zwłaszczamię-
dzymiastemawsią,uzasadniającelowośćopracowywanianormregionalnych.
Siatkicentylowe
Wostatnim30-leciuspopularyzowanometodęsiatekcentylowych.Ichgłówną
zaletąjestmożliwośćgraficznegoprzedstawieniapozycjibadanejcechyiod-
niesieniajejdoprzyjętejnormy.Ponadto,napodstawiepomiarówwykonywa-
nychnp.wodstępachpółrocznychlubrocznychwokresiekilkulatinanosze-
niaichnasiatkę,możnawykreślićkrzywąodzwierciedlającąindywidualnądy-
namikęwzrastania,czyligraficznieprzedstawićtorrozwojowybadanychcech,
przykładowowysokościimasyciała.
Jeśliwartośćwysokościciaładzieckaznajdujesięnapoziomie50centyla,
czyliwartościśrodkowej(mediana),oznaczato,żejesttoprzeciętnawartość
wzrostubadanejpopulacji.Wdanymwiekumetrykalnym50%rówieśników
jestoddzieckabadanegowyższychi50%niższych.Dośćpowszechnieprzyj-
mujesię,żekrzywecentylowe3i97określajądolnąigórnągranicęnormy.Są
onenajbardziejzbliżonedostatystycznieinterpretowanejnormy,czyligranicy
2SD.Wtymprzedzialemieścisię95,5%populacji.
Wartościmieszczącesięmiędzy3a10centylemorazmiędzy90a97centy-
lemstanowiąpograniczenormy,strefęobserwacyjną.Cechbiologicznych,jak
jużwskazywanouprzednio,niemożnabowiemdzielićwsposóbczystomecha-
nicznynagrupęfizjologiiipatologii.Dzieci,którychanalizowanecechymiesz-
cząsięwtejpośredniejstrefie,wymagająobserwacjiibadańkontrolnychwce-
luwykluczeniaewentualnegoprocesuchorobowego,warunkującegopotencjal-
neopóźnienielubprzyśpieszenierozwoju(wzrastania).
Jeślinp.krzywawzrastaniawykraczapozasąsiedniepasma(kanały)centy-
lowe,tzn.obniżasięlubpodwyższa,świadczytoozaburzeniuharmonijności
rozwoju.Stantenpowinienbyćtakżesygnałemdoprzeprowadzeniabadańkli-
nicznychtegodziecka.
Trudnozgodzićsięzprezentowanymjeszczeniekiedypoglądemoistnieniu
dwóchnormrozwojowych:wąskiejiszerokiej.Wedługtakiegozałożenianor-
mawąskabyłabyograniczona25i75centylemlubwedługkryteriumstaty-
stycznego1odchyleniemstandardowym(SD)odwartościśredniej.Wtejinter-
pretacji50%populacji,czyliczęśćmieszczącasięponiżej25centylaipowyżej
75centyla,znalazłobysiępozatąnormą.Żadnanormapopulacyjnaniemoże
40
