Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rysi1i10iWzrórβ-karotenu
CH+2HO
40
56
2
1
1111
oksykarotenaza
2CHOH
20
29
DlawitaminyA,czyliakseroftolu,ugrupowaniembiologicznieczynnymjest
pierścieńβ-jononowy.Takwięcteoretyczniezjednejcząsteczkiβ-karotenupo-
wstają2cząsteczkiwitaminyA.Jednakżewpraktycewydajnośćtanieprzekracza
60%.Zkoleizα-karotenu,któryzawieratylkojedenβ-jonon,teoretyczniezjednej
cząsteczkipowstajerównieżjednacząsteczkaakseroftolu.Równieżwα-karotenie
występujetylkojedenpierścieńβ-jononowy,dlategopowstajązniegopodobne
ilościwitaminyAjakwprzypadkuα-karotenu.Obatezwiązkizewzględuna
mniejszewystępowaniewroślinachniemająwiększegoznaczeniajakoźródło
witaminyA.
Dokarotenówzaliczasięrównieżlikopen,któryniezawieraukładówβ-jono-
nowych,przezconieulegawustrojuzwierzęcymprzekształceniudowitaminyA.
Zawieranatomiastwłańcuchuwęglowodorowymprawiedwarazytylewiązań
nienasyconychcoα-,β-iγ-karoteny,przezcoodznaczasięintensywnączerwoną
barwą.Jestoncharakterystycznymbarwnikiemowocówpomidora,apozatym
występujewowocachgłogu,melonaipłatkachnagietka.
Karotenoidyzawierającewswojejcząsteczcetlennazywamyksantofilami
oogólnymwzorze:C
40H
56O
2.Ksantofileproduktamiutlenieniaróżnychizome-
rówkarotenu.Wprzyrodziewystępująalbojakowolnealkoholezawierająceod1
do6grupOH,albojakoestryzkwasamitłuszczowymidającetzw.woskibarwne.
Wliściachzielonychzwiązkitewystępująwstaniewolnym,natomiastwżółkną-
cychjakoestry.Wksantofilach,występującychzarównowroślinach,jakiwżółtku
jajaptaków,przeważabardzodobrzepoznanyzwiązekzwanyluteinąlubluteino-
lem,anastępnymzwiązkiemwkolejnościczęstościwystępowaniajestzeaksan-
tynazwanainaczejzeaksantolem.Jestoncharakterystycznymbarwnikiemziar-
nakukurydzyistądjegonazwa.Luteinanatomiastwystępujedosyćczęstojako
barwnikpłatkówkwiatowychsłonecznika,mniszkalekarskiego,aksamitki,jaskra
czyforsycji.
Pozapospolitymihydroksykarotenoidamiznanychjestjeszczekilkazwiązków
wyodrębnionychzmateriałuroślinnego.Należytuwymienićhydroksykarotenoi-
dyobecnewglonach.Zawierająonedużotlenu,bodo12atomówwcząsteczce.
Ichprzedstawicielemoznanejstrukturzechemicznejjestfukoksantolowzorze
C
40H
56O
6.
38