Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
•wszystkieznaneenzymysąbiałkami,awięcbiałkoispecyficznośćbudowy
cząsteczkibiałkowejdecydujeocharakterzeiprzebieguprocesówżyciowych;
•białkojesttransporteremwielucząsteczekijonówworganizmie,jaknp.he-
moglobinawkrwinkachczerwonychprzenoszącatlen;
•tworzyochronęimmunologicznąorganizmuprzedobcymiciałamiicząstecz-
kami,np.bakteriamiiwirusami.
Białkozbudowanejestzaminokwasów,które,łączącsięwiązaniempeptydo-
wym,tworząłańcuchyprostelubrozgałęzione.Połączonełańcuchytworzączą-
steczkibiałkowe.
1i4i1iAminokwasy
Białkopoddanedziałaniukwasówlubzasadulegahydrolizie,wczasiektórej,
zudziałemwody,następujerozszczepieniewiązańpeptydowychiuwolnienie
aminokwasów.Wprzewodziepokarmowymzwierzątuwolnienieaminokwasów
zbiałkapaszjestwynikiemdziałaniawieluenzymówproteolitycznych.Amino-
kwasy,atakżemałepeptydy,mogąbyćwchłonięteiwykorzystaneprzezorga-
nizm.Zarównowpaszach,jakiworganizmachzwierzątznajdujesięszeregami-
nokwasówniebiałkowych.Niektóreznichodgrywająistotnąrolęwprzemianie
materii.
1i4i1i1iBudowaaminokwasów
Podstawąbudowyaminokwasujestatomwęgla,zwanywęglemalfa(α),zktó-
rymsązwiązaneczterygrupy:aminowa,karboksylowa,atomwodoruicharakte-
rystycznadlakażdegoaminokwasuinnagrupa,np.ocharakterzealifatycznym,
oznaczanajakogrupaRinazywanałańcuchembocznym(rys.1.11).Budowatego
łańcuchamożebyćpodstawągrupowaniaaminokwasów.
Wszystkieaminokwasy,zwyjątkiemglicyny,mająasymetrycznywęgielalfa,
sąwięcoptycznieaktywne.WglicyniegrupąRjestwodór.Zewzględunapodo-
bieństwobudowyprzestrzennejaminokwasudoaldehyduL-glicerynowego,są
onewszystkieL-α-aminokwasami(rys.1.12).FormyD-α-aminokwasówwbiałku
paszizwierzątniewystępują.Możnajeznaleźćnaprzykładwbakteriachiwpro-
dukowanychprzeznieantybiotykach.FormyDiLwystępująwrównoważnych
ilościachwaminokwasachsyntetyzowanychchemicznie,przykłademczegojest
krystalicznaD,L-metionina.
NiektóreaminokwasywformieDmogąbyćwykorzystywaneprzezzwierzęta,
jeżeliorganizmwytwarzaenzymyzdolnedoprzekształceniaichwformęL.Tak
jestwprzypadkumetioninyiczęściowotryptofanu.FormaDtryptofanujestdo-
brzewykorzystywanaprzezświnie(wok.70do80%)iszczury,natomiastwnie-
wielkimstopniuprzezdrób,psy,myszyiczłowieka.FormyDlizynyitreoninynie
sąwykorzystywane.
41
