Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TrzyRosjeMickiewicza
19
Natomiastwświetleswegorodzajunsprzężeniazwrotnego”-pozwalatouzmysłowić
sympatięRosjandlanieprawomyślnegowobecwładzyrosyjskiejwygnańca,nierazwręcz
zauroczeniejegoosobowościąitobynajmniejnietylkowgronieideowychwspółwy-
znawców(wtymprzyszłychdekabrystów),leczrównieżosóboodmiennychpoglądach,
należącychzarównodowielkoświatowejśmietankitowarzyskiej,jakisferurzędowych.
Trzebauwzględnićzjednejstronyszczególneznaczeniewspólnejprzynależnoścido
wysokiejkulturyogólnoeuropejskiej,przyswojeniejejuniwersalnychwartościisamego
języka(MickiewiczporozumiewałsięzRosjanamiizauroczyłichswymipoetyckimi
improwizacjamiwjęzykufrancuskim),zaśzdrugiej-rolęszczególnąodgrywałajego
wybitnaioryginalnaosobowość,jegosposóbbycia,talentierudycja,jakrównież
osobliwośćjegopoezji:wówczesnejRosjijeszczeniewygasłasięgającaXVIIwieku
znajomośćpolskości(doskonaleznałjęzykpolskiserdecznyprzyjacielMickiewicza
K.Rylejew,uczyłsiępolskiegoitłumaczyłMickiewiczajegobliskiprzyjacielPuszkin).
owedobrzeznanerosyjskiewspółpowiązania,znajomościiprzyjaźnieMickiewicza
zarównowsamejRosji,jakiwcałymjegożyciuemigracyjnym,tokluczdojegozróż-
nicowanychsądówoRosjiizrównoważonychwyobrażeńoRosjanach.
DziadówczęśćIIItopoetyckapanoramaróżnorodnejrzeczywistościimperium
rosyjskiego,obrazliterackistworzonyprzez,bądźcobądź,jeżeliniezesłańca,towedług
własnychsłówpoety-wygnańca,przyciągaintegralnościąartyzmuiwnikliwym
odtworzeniemhistorycznychrealiówistanówpsychologicznych,odtworzeniempozba-
wionympowierzchownejwybujałościirozrachunkowejekspresji.Codotejostatniej,
tojużpoczątek(DrogadoRosji)cechujebarwne,alenieprzejaskrawioneujęcieobcej
przestrzeni,osiedli,ciekawośćludzi,ajednocześniemroczneprzejawyimperialnej
wszechwładzywkrajobrazowejcałości(ażdoponurejwizjiowychsławetnychkibitek).
Taknaobraznaturynasuwasięodczłowieczonycieńwszechobecnejdespotii.Wtym
ujarzmionymświeciepatrzypoetanazwykłychobcychdlańludziniezodrazą,lecz
wzamyśleniu,anawetzodcieniemwspółczucia.Ijeżeligdzieindziejnkażdatwarzjest
pomnikiemnarodu”
,totegotuprzenikliwywzrokniezauważa:
Tuoczyludzi,jakmiastatejziemi,
Wielkieiczyste-inigdyzgiełkduszy
Niezwykłymrzutemźrenicnieporuszy.
Czyżniesątooczydziecka,jeszczenieświadomegoaniświata,anisamegosiebie?
Adalejpadafundamentalnepytanie,któreipodziśdzieńnurtujesamychRosjan:
Alegdysłońcewolnościzaświeci,
Jakiżzpowłokitejowadwyleci?
Czymotyljasnywzniesiesięnadziemię,
Czyćmawypadnie,brudnenocyplemię?
TobynajmniejnieretorycznewswejwymowiepytanieMickiewiczajestprzemyśla-
neiintelektualnienośne,zaśwperspektywieczasowejniemalżeprorocze.otóżwciągu
