Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
AleksanderLipatow
prawiejużdwóchstulecikwestiatapochłaniawyobraźnięiumysłyrównieżsamych
Rosjan.Jesttojednazmyśliprzewodnichrosyjskiejhistoriozofii,filozofii,etnologii,
kulturoznawstwa,politologii,niemówiącjużoliteraturzepięknej1.
Brakciągłościwhistoriipaństwowości,samsystemwładzy,rozłamywewnętrz-
newdziejachtożsamościwłasnej-teorazwieleinnychczynników-złożyłysięna
podstawydoniektórychstwierdzeńwetnologiirosyjskiej,żeRosjaniejeszczenie
ukształtowalisięjakonaródnowoczesny2.
Pęknięciechrześcijańskiejcałościstaroruskiejwwynikupodbojuprzezobcą
cywilizacjęspowodowałoradykalnezmianywszystkichsferbytu,zaśstąd-samej
świadomościwłasnejRusiMongolskiej
3
,cowdalszejperspektywiepromieniowało
nacałokształtkulturyRosji
4
.Formującysięwtedysystemwładzy,zapoczątkował
ciągły,trwającypodziśdzieńproceswyobrażeńelitypolitycznejowłasnejludności5.
Stądsmętnarosyjskamądrośćludowa:nBógwysoko,cardaleko”
.Wsferzekultury
wysokiejchybaporazpierwszymyślowyalienowaniuluduwyraziłsłowianofilski
myślicieliliteratA.Chomiakow(1804-1860):nRosyjskiludprzeważniejestludem
bezpaństwowym”6.
Drugimpęknięciem(jużocharakterzewewnętrznym)byłareformacerkiewna
Nikona.WiększośćRosjanjawniealbowwynikuprześladowańpotajemnieuznawała
tozadziełoszatana,nieuznającpaństwazaswoje,zaścaramianującAntychrystem.
Wedługnajnowszychbadań,towłaśniezadecydowałoozwycięstwieprzewrotubolsze-
wickiego,masowymniszczeniucerkwiiklasztoróworazokrucieństwachwobeckleru
7
.
Drugiewewnętrznepęknięcierosyjskościnastąpiłowskutekgwałtownychreform
PiotraI.Wichwynikupowstałorozdwojeniekulturyrosyjskiej-obok(ioprócz)
swojskiejtradycyjnejkulturyodgórnietworzysięzwesternizowanakulturawarstw
oświeconych.PróbyichscaleniaprzezWładzęRosyjską
8
wostatecznymwyniku
1opróczznanychutworówiuznanychtwórcówswegorodzajunwiedząwpigułce”natentematjest
antologiaD.SołowjowaРусскиеписателиипублицистыорусскомнароде(Санкт-Петербург2016),
którawznacznymstopniuilustrujekontrowersjerosyjskichwyobrażeńowłasnymnarodzie.
2
Tuwpierwszejkolejnościwartowymienićnastępującepozycje:К.Касьянова,Орусскомнациональ-
номхарактере,Москва1994;:.:.Кочетков,Психологиимежкультурныхразличий,Москва2002;
C.Сергеев,Русскаянация.Национализмиеговраги,Москва2017.
3
SięgającehistoriografiirosyjskiejXIXwiekuokreślenieziemruskichwprzestrzenipolitycznejZłotej
ordy,natomiastokreślenieRuśLitewskaoznaczałoruskieterenyprzyszłejUkrainyiBiałorusiwgranicach
WielkiegoKsięstwaLitewskiego.
4A.Lipatow,ZłotaOrdaakulturapolitycznapaństwowościrosyjskiej,w:Wartościazjatyckie:polityka
iprawaczłowieka,red.J.Marszałek-Kawa,Toruń2012.
5A.Lipatow,Rosjadzisiejsza:międzyprzeszłościąateraźniejszością,Toruń2007.
6А.C.Хомяков,Полноесобраниесочинений,wyd.4,t.3,Москва1914,s.282.
7А.Пыжиков,Коpнисталинскогобольшевизма,Москва2016.
8
UżywamdużychliterwwyrażeniunWładzaRosyjska”
,gdyżtraktujętojakoumowneoznaczeniepań-
stwa,którewedługpodzielanejprzezemniekoncepcjiJ.S.PiwowarowaiA.I.Fursowajestdemiurgiemrosyj-
skiejhistorii(Ю.C.Пивоваров,А.И.Фурсов,Русскаясистема:генезис,структура,функционирование.
Тезисыирабочиегипотезы,nРусскийисторическийжурнал”
,lato1998,t.1,nr3;Ю.C.Пивоваров,
Русскаяполитическаякультураиpoliticalculture.(Общество.Власть,Ленин),nProetcontra”2002,
t.7,nr3;idem,А.И.Фурсов,РусскаяСистемаиреформы,nProetcontra”1999,t.4,nr4).
