Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AlicjaHelman
reżysera.Tym,którydałpocząteksprawie,byłShinobuHashimoto,autorsce-
nariuszanapodstawieopowiadaniaWgąszczu.Kurosawaznałtentekstiuznał,
żejestświetny,jednakzbytkrótkijaknapotrzebyfilmufabularnego.Kiedyszu-
kałtematunafilmdlawytwórniDaiei,przypomniałsobiescenariuszHashimoty
iwpadłnapomysł,wjakisposóbmógłbygowykorzystać,rozbudowującwopar-
ciuoinneopowiadanieAkutagawy,równieżzlokalizowanewokresieHeian(794-
-1184).TaknarodziłasiękoncepcjaRashomona.
OlśnieniaKurosawytematemniepodzielałproducentutrzymujący,żefilmu
niktniezrozumieaniwkraju,anizagranicą,skoronierozumiejągoci,którzyza-
mierzajągowyprodukować.OdKurosawyzażądanowyjaśnień,którychudzielił.
Przytaczamjezaautobiografiątwórcy:
Ludzieniesązdolnidouczciwościnawetwobecsamychsiebie.Niepotrafiąmówić
osobiebezupiększeń.Scenariuszukazujetakichwłaśnieludzi-takich,którzyniemogą
żyćbezkłamstw,sprawiających,żeczująsięlepszymi,niżwistociesą.Scenariuszmówi
takżeotym,żetagrzesznapotrzebaschlebiającegopróżnościfałszerstwasięgaażpoza
grób-nawettenzbohaterów,któryginie,niepotrafiodrzucićkłamstwa,kiedyzwracasię
dożywychpoprzezmedium.Egoizmjestgrzechem,którymczłowiekobciążonyjestod
dnianarodzin;jestnajtrudniejszydoodkupienia2.
ZapewneKurosawanieprzekonałwszystkich,alefilmmógłzostaćzrealizo-
wany.Jużtokrótkieexposéwskazuje,żetwórcamiałwyrazistyobrazswojego
przesłaniainiekoniecznieodwoływałsięwtejmierzedoAkutagawy,coczynitym
ciekawsząrelacjęmiędzyopowiadaniamiafilmem.
Akutagawa(1892-1927)uznawanybyłprzezsobiewspółczesnychzaneore-
alistębądźneointelektualistę(shinrichiha),przedstawicielareprezentującegodni
świetnościdemokracjiTaishōizachodniejideologiiliberalnej.Byłtwórcąowyjąt-
kowowysokimpoziomiesamoświadomości,wielokrotniewypowiadałsięwese-
jachnatematliteratury,sztukiiroliartysty.Znanyjestprzedewszystkimjako
mistrzopowiadańutrzymanychwróżnymstyluicharakterze,alepisałteżhaiku,
dziennikiiaforyzmy.Rashomonpowstałwewczesnymokresiejegotwórczości
(1915),Wgąszczuznaczniepóźniej(1922).Jegoopowiadaniasąklasyfikowane
bądźzuwaginacharakter,czylijakoeseistyczne,dramatyczne,bajkowe,tradycyj-
ne,liryczneifantastyczne,bądźzuwaginaokres,doktóregosięodnosiły.Mikołaj
Melanowiczwyróżniapięćgrup:wpierwszejAkutagawasięgadoźródełokresu
dworskiego(wiekXII),wdrugiejczerpieinspiracjezwczesnegookresuszerze-
niasięchrześcijaństwa,wtrzeciejopowiadaoludziachizdarzeniachepokiEdo
(XIXwiek),wczwartejlokalizujeakcjęwczasachMeiji,grupępiątątworząreali-
styczneopowiadaniawspółczesne3.
2AkiraKurosawa,SomethingLikeanAutobiography,przeł.AudieE.Bock,VintageBooks,New
York1983,s.183.
3MikołajMelanowicz,Akutagawa−sumienieJapończyków,w:RyunosukeAkutagawa,Życie
szaleńca,dz.cyt.
14
