Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4
ROZDZIAŁ1.Odpornośćprzyrodniczaorazjejznaczeniewadaptacyjnym…
adaptacyjny(specyficzny)układodpornościowy.Wrodzonyukładodporno-
ściowytraktowanyjestjakopierwszypoziomochronyorganizmuprzedpa-
togenami,natomiastadaptacyjnyukładodpornościowydziałajakdrugalinia
obronyijednocześniestanowizabezpieczenieprzedponownymnarażeniem
naczynnikiszkodliwe(Meyer2006).BadaniaLouisaPasteurakontynuowali
m.in.RobertKoch(1843-1910),którypołożyłpodwalinypodnowoczesną
naukęochorobachzakaźnych,orazIliaMiecznikow(1845-1916),któryzko-
leiodkryłzjawiskofagocytozyorazprzyczyniłsiędoopisaniaspecyficznego
komórkowegoukładuobronnego,składającegosięzkomórekosiadłychiwę-
drujących.Współczesnebadaniamedycznezmierzajądowypracowaniatakich
sposobówmodulowaniaukładuodpornościowego,którepozwoląm.in.na
niwelowanieryzykawystępowaniaalergii,autoimmunizacjilubodrzucania
przeszczepówprzyjednoczesnymzachowaniusprawnejodpornościprze-
ciwzakaźnejiprzeciwnowotworowej.Wyzwaniemjesttakżeopracowanie
nowejgeneracjiszczepionek,szczególnieskierowanychprzeciwkokomórkom
nowotworowympacjenta(Domosławski2007,Wiśniewski2018).
WnaukachtechnicznychpojęcieDodporność”pojawiłosięwXIXwieku
iposłużyłodoopisaniawłaściwościmateriałówdecydującychoichreakcji
naobciążenia(por.Tredgold1818;Mallet1856,1862).Zterminemtymjest
związanytzw.modułsprężystości,określającyzależnościmiędzyodkształ-
ceniamimateriałuanaprężeniami,jakiewnimwystępują.Analizaodpor-
nościtechnicznejpolegaprzedewszystkimnasprawdzaniuwytrzymałości
istniejącychlubprojektowanychelementówkonstrukcyjnychprzezobliczenie
wartościirodzajunaprężeńorazodkształceń.Wbadaniachtegotypuwyko-
rzystujesięustaloneigwarantującebezpieczeństwokonstrukcjistandardy
oceny,ujmowanewformienormtechnicznych(por.Brzoska1982;Dylągiin.
1999;GereiGoodman2009).
DonaukspołecznychterminDodporność”zostałwprowadzonywlatach
60.XXwiekuwzwiązkuzbadaniamidotyczącymizaburzeńrozwojudzieci
imłodzieżywniekorzystnychwarunkachżyciowych(por.Garmezy1985;
Ruttter1987;Werner1994,2000)(por.tab.1).Wpóźniejszymokresiekon-
cepcjęrezyliencjiwykorzystanowbadaniachzdolnościosóbdorosłychdo
radzeniasobiewnietypowych,ekstremalnychsytuacjach,wtymszczególnie
ichzaangażowaniawkonfliktyzbrojne,reagowanianaróżnegotypukatakli-
zmy,anawetzachowaniawrutynowychwydarzeniach,jakwypadkidrogowe
(Bonannoiin.2005;Layneiin.2007;Millsiin.2007;Norrisiin.2009).
WedługRose(2004)odpornośćspołecznaodzwierciedlawzględniedobreprzystoso-
waniesięjednostki,pomimodoświadczanychprzezniązagrożeńlubtraumatycznych
przeżyć.Bywatakżerozumianajakoprocesrozwojowy,zapomocąktóregojed-
nostkilubgrupyspołecznenabywająumiejętnościkorzystaniazdostępnych
zasobówiosiąganiapozytywnejadaptacjimimoprzeszłychlubobecniewy-
stępującychprzeciwnościlosu.Ztegowzględuodpornośćjestrozpatrywana
najczęściejwkategoriachinterakcjimiędzyczynnikamiryzykaaczynnikami
