Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
ROZDZIAŁ1.Odpornośćprzyrodniczaorazjejznaczeniewadaptacyjnym…
podstawowychfunkcjiistruktury.Autorzyciwskazują,żereakcjasystemuna
wstrząsyzależyodkontekstuanaliz,aktualnegostanusystemuorazjegopowią
-
zańwróżnychskalachczasowychiprzestrzennych.Niekiedyzmianymogąbyć
powolne(np.globalneocieplenie),aczasamiprzebiegająszybkoigwałtownie
(np.pożar,powódź,lawinabłotna).Autorzyzauważająponadto,żezmiana
samawsobieniemanegatywnychkonotacji,alemożeprzynieśćpożądanelub
niepożądaneskutki.Uznająjednocześnie,żewsensieekologicznymkoncepcja
rezyliencjipowinnaprezentowaćszerokiepodejściedozarządzaniazasobami
naturalnymi,któreobejmujesystemyspołeczneiprzyrodniczejakoskompli-
kowaneukładystaledostosowującesięprzezcyklezmian.
Kleiniin.(2004)poddająpoddyskusjęgłównezałożeniapierwotnej,
statycznejkoncepcjirezyliencjiprzyjętejprzezHollinga(1973).Wspomnia-
niautorzytraktująodpornośćwkategoriachdynamicznychitwierdzą,że
ekosystemyewoluująwsposóbciągływodpowiedzinawpływyzewnętrzne.
Wkoncepcjibadaniaodpornościautorzycikoncentrująsięnawzajemnych
powiązaniachmiędzyprocesamiprzyrodniczymiaspołeczno-gospodarczymi
wokreślaniuodpornościekosystemu.Procesytepowodują,żesystemyprzy-
rodniczepodlegająciągłymzmianom,więctrudnomówićoichstaniepier-
wotnymlubstanierównowagi.Ponadtoautorzyuważają,żezmianyrzadziej
mającharakterpojedynczychzdarzeń,najczęściejsąstaleobecneipojawiają
sięwróżnymczasieiwróżnejformie.Wzwiązkuztymodpornośćpostrzegają
jakosamoorganizującąsięzdolnośćekosystemudozachowaniarzeczywistychipoten-
cjalnychfunkcjiwciąglezmieniającychsięuwarunkowaniachspołeczno-gospodarczych
(Kleiniin.2004).
OdnoszącsięszerzejdopojęciaDodpornośćekologiczna”,należypodkre-
ślić,żewiększośćautorówpraczkońcaXXwiekudefiniujejąjakozdolność
systemuprzyrodniczegodozachowaniastanurównowagiorazprzeciwstawieniasię
zakłóceniomlubjakomożliwościpowrotudostanurównowagi,czyliodbudowępo
ustąpieniuzakłócenia(Holling1973,1986,2001;Pimm1984;O’Neilliin.
1986;Tilman,Downing1994;Tilman1996).Wkonsekwencjiprowadzito
dozachowaniatożsamościsystemu,czylipodtrzymaniazasadniczotejsamej
strukturyifunkcji.Etymologiczniedefinicjataodpowiadaodpornościdługo-
terminowejijestmierzonaczasem,jakiegowymagasystem,abypowrócićdo
równowagi.Drugi,niecopóźniejrozwijanypoglądpodkreślarolęwarunków
dalekichodrównowagi(odpornośćchwilowalubkrótkoterminowa).Wtym
przypadkupodstawowąfunkcjępełnizdolnośćdoabsorbowaniazaburzeń
orazzwiązanaztymniestabilnośćsystemu,copowodujeprzejściewodmien-
nyjakościowostan,kontrolowanyprzezinnyzestawcech(por.Kleiniin.
1998;Gunderson2000;Holling2001;Gunderson,Pritchard2002;Holling,
Gunderson2002).Odpornośćjestwtedywyrażanagranicznąwielkościąza-
burzenia,którejestpochłanianeprzezsysteminiewpływanajegostrukturę
przezzmianęelementóworazprocesówkontrolującychjegodziałanie(Holling,
Gunderson2002)(tab.1).
