Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
ROZDZIAŁ1.Odpornośćprzyrodniczaorazjejznaczeniewadaptacyjnym…
3)czasowym(dynamicznym)-jakomiaratempa,wjakimsystemosiągastan
równowagipoustąpieniuzakłócenia.
WedługWalkeraiin.(2002)zarządzanieodpornościąsystemupowinno
polegaćnazdefiniowaniuprogówodpornościnaokreślonebodźce,atymsa-
mymnazidentyfikowaniuzmiennychkluczowych,którekonfigurująsystem
orazdecydująojegozachowaniu.Zdrugiejstronymyślenieoodpornościmusi
wykraczaćpozasferęzarządzaniakonkretnymizmiennymiizaburzeniami,
dlategonależyrównoleglerozważyćutrzymaniecałościowychmożliwościsys-
temu,którepozwoląnaabsorpcjęnieprzewidzianychzakłóceńlubzagrożeń.
Wspomnianiautorzytwierdzą,żeanalizowanieodpornościogólnejjestczęsto
trudnedozrealizowania,dlategonależydążyćdospecyfikacjibadawczejipro-
ponująukierunkowaniebadańnadwagłównezagadnienia:
1)odpornośćczego?-czyliodpowiedźnapytanie,jakipowinienbyćstan
systemuiwjakisposóbgozachować(strukturasystemuorazsposóbjej
organizacji,rodzajijakośćzasobów,poziomświadczonychusług,poziom
ochronyzasobów);
2)odpornośćnaco?-czyliokreślenie,najakiezaburzeniasystempowinien
byćodporny(liczba,rodzaj,siła,częstotliwośćoddziaływań,jakimmożebyć
poddanysystem,takabyzachowałswojąstrukturęifunkcje).
Zdaniemwieluautorówspecyfikacjaodpornościpowoduje,żestajesięona
bardziejkonkretnaimierzalna(por.Carpenteriin.2001;Walkeriin.2002;
Folke2006).Jednocześniecisamibadaczeuznająrolęodpornościogólnejiuwa-
żają,żetylkosystemtraktowanyjakocałośćjestlepiejprzygotowanynawiele
różnychzakłóceń.Holling(1973,2001)twierdzi,żepodejściedozarządzania
opartenaodpornościogólnejpomagabudowaćsystemy,którebędąwstanie
wchłonąćzaburzeniaidostosowaćsiędoprzyszłychzdarzeń,wjakiejkolwiek
formieiczasieonewystąpią.PodobnieWalkeriin.(2002)orazWalkeriSalt
(2006)sugerują,żenależykoncentrowaćsięnautrzymaniuzdolnościcałego
układudoradzeniasobiezwszelkiegorodzajupotencjalnymizagrożeniami,
któremogąwprzyszłościdoprowadzićdojegozmianywniepożądanymkie-
runku.Jednocześniepodkreślają,żereakcjasystemunazmianyjestzależnaod
relacjimiędzytrzemazmiennymi:poziomemtolerancjinazmiany,wielkością
oporuorazniepewnościąstanusystemuzwiązanązezbliżaniemsiędowartości
progowej(Scheffer,Carpenter2003;Folkeiin.2004;Walker,Meyers2004).
Odpornośćogólnaczęstojestnazywanazdolnościądoradzeniasobiezkryzysami
lubzdolnościąadaptacyjną(Walkeriin.2006).Beisneriin.(2003)orazSuding
iHobbs(2009)wprowadzająpojęcieDodpornośćwspierająca”,któraichzda-
niempozwalawfaziepoczątkowejutrzymaćzakłóceniasystemunatakimpo-
ziomie,żenieprzekraczająonewartościprogowej.Wyróżniajątakżeodporność
wtórnąjakotę,którapozwalanafunkcjonowaniesystemuwstaniezmienionym
wwynikuzakłócenia.