Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Jawnośćdziałańadministracjipublicznejijejograniczeniał
31
(wpóźniejszychlatachobywatelstwomogliotrzymaćrównieżcudzoziemcy,
zwłaszczaci,którzyposiadaliznacznymająteklubprzysłużylisięAtenomwja-
kiśsposób)49.WAtenachobywatelekorzystalizszereguwolnościipraworoz-
maitymcharakterze.Pośródnichnauwagęzasługujezwłaszczawolnośćsłowa,
czyliisegoria(ίσηγορία)50,któraobejmowałaprawodoprzemawianiaizgłasza-
niawnioskównazgromadzeniachpolitycznych.Wnajszerszejpostaciprawo
tomogłobyćrealizowanewZgromadzeniu(Ekklesia),naposiedzeniaktórego
wstępmieliwszyscyobywatelepłcimęskiejzapisaniwrejestrzeZgromadzenia.
Innimężczyźni,np.cudzoziemcy,mogliuczestniczyćwobradachwcharakterze
obserwatorów51.ZwoływanieposiedzeńZgromadzenianależałodoobowiązku
prytanów.Dzień,wktórymodbywałosięposiedzenieZgromadzenia,jakrównież
porządekobrad,byłypodawanedopublicznejwiadomościnaczterydniprzed
terminem,napomnikuherosóweponymów52.JakpodajeM.H.Hansen,wdniu,
wktórymmiałyodbywaćsięobrady,wywieszanospecjalnyznak,abywszyscy
wiedzieli,żejesttodzieńobrad53.Dowiadomościpublicznejpodawanotakże
projektyzmianobowiązującychpraw,taknabystworzyćzainteresowanymmożli-
wościzabraniagłosuwtejsprawie”54.PodczasobradZgromadzeniadopublicznej
wiadomościpodawanoróżnegorodzajuinformacje.ArystoteleswUstrojupoli-
tycznymAtenstwierdza,żepodczasobradZgromadzenianpowinnybyćodczy-
tanespisydóbrskonfiskowanych,jakoteżwykazyzgłoszeńoprzyznaniespadku
lubrękispadkobierczyni”55.PodczasobradZgromadzeniaurzędnicypaństwowi
przedstawialiteżsprawozdaniazwłasnejdziałalności,tzw.euthynai(obowiązek
sprawozdawczościciążyłtakżenawszystkich,którzypełnilifunkcjepubliczne
lubzarządzalifunduszamipublicznymi;osobytepodlegałyregularnej,bardzo
szczegółowejiskomplikowanejprocedurzekontroli,mogącejdoprowadzićdopo-
stawieniapodejrzanychprzedsądem,którywprzypadkunajcięższychnaruszeń
prawamógłskazaćwinnegonawetnakaręśmierci56).
Isegoriabyłarealizowanatakżewdrugimnajważniejszymorganiewładzy,
jakimbyłaRadaPięciuset(Bule).PodczasgdywobradachRadyczynniemogły
uczestniczyćjedynieosobydoniejwybrane,tosamwstępwcharakterzeob-
serwatorówbyłmożliwytakżedlainnychobywateli,anawetcudzoziemców57.
49
PodajęzauR.Thomas,Miastowepoceklasycznej,[wu]TheshortOxfordhistoryofEuro-
pe.ClassicalGreece500-323B.C.,ed.R.Osborne,Oxford2000,przeł.B.Mierzejewska,
Warszawa2010,s.73;O.Jurewicz,L.Winniczuk,op.cit.,s.330.
50
51
52
53
54
Dosł.równośćgłosu.
Ibidem,s.152.
Ibidem,s.177.
PodajęzaM.H.Hansenem,op.cit.,s.140.
PodajęzaM.H.Hansenem,op.cit.,s.143.
55
Arystoteles,UstrójpolitycznyAten,43,4-5,przeł.L.Piotrowicz,PWN,Warszawa1973,
s.75.
56
SzerzejokontrolowaniuurzędnikówpiszeM.H.Hansen,op.cit.,s.226in.
57
PodajęzaM.H.Hansenem,op.cit.,s.255.
