Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
interesówjednegoznichwobecjakiejkolwiekagresjilubnaruszeniaprawa
zestronyjednegolubwięcejpaństwczłonkowskichlubtrzecichwobecda-
nejorganizacjimiędzynarodowej18.Innymisłowy,koncepcjabezpieczeństwa
zbiorowegokonkretyzujezasadęsolidarnościwobecagresji,którastanowi
jednązzasadniczychzasadrządzącychzmianami,którympodlegawspól-
notamiędzynarodowawswojejwspółczesnejewolucji,zwłaszczaodczasu
powstaniaOrganizacjiNarodówZjednoczonych.
Zgodniezprzeważającymiopiniamisystembezpieczeństwazbiorowe-
goopartyjestnakilkuzasadach19.Skutecznezastosowaniesystemuzbio-
rowegobezpieczeństwamusiwynikaćzudziałuwszystkichpaństwczłon-
kowskichorganizacjimiędzynarodowejzarównonapoziomieglobalnym,
jakiregionalnym.Systembezpieczeństwazbiorowegobyłbynieskutecz-
ny,gdybyniebyłwyposażonywmożliwośćzastosowaniaodpowiednich
sankcjipozwalającychnapowstrzymaniejakiejkolwiekagresjilubdziałań
podejmowanychprzezokreślonepaństwoznaruszeniemzasadprawamię-
dzynarodowegozarównonapoziomieglobalnym,jakiregionalnymlub
naoburównocześnie.Mimożekoncepcjabezpieczeństwazbiorowegojest
wswejistociekoncepcjąglobalną,zważywszy,żebyłapierwotniezwiązana
zustanowieniemLigiNarodów,anastępniewzmocnionaprzezKartęNa-
rodówZjednoczonych,ustalono,żeregionalneorganizacjemiędzynarodo-
wepodejmująwtymobszarzeznacznewysiłki20.
18Zob.:R.Betts,SystemsforPeaceorCausesofWar?CollectiveSecurity,ArmsControl,andthe
NewEurope,„InternationalSecurity”1992,vol.17,no.1,s.5-43;G.Downs,K.Lida,Assessing
theTheoreticalCaseAgainstCollectiveSecurity,[w:]G.Downs(ed.),CollectiveSecurityBeyondthe
ColdWar,UniversityofMichiganPress,AnnArbor1994,s.17-21;C.Lipson,IstheFutureof
CollectiveSecurityLikethePast?,[w:]G.Downs(ed.),CollectiveSecuritył,s.105-131;J.J.Mears-
heimer,TheFalsePromiseofInternationalInstitutions,„InternationalSecurity”1994/1995,
vol.19,no.3,s.5-49.Konceptualnapomyłkawywołanarestrykcyjnądefnicjąbezpieczeń-
stwazbiorowegoMearsheimerajestrównieżwidocznawjegodyskusjinatematzapisuem-
pirycznego.MearsheimerodnosisiędoLigiNarodówiOrganizacjiNarodówZjednoczonych
jakoorganizacjibezpieczeństwazbiorowego.Niezbliżasięjednakdospełnieniastandardów
idealnegobezpieczeństwazbiorowego.PorozumienieLigiiKartaNarodówZjednoczonych
niepociągajązasobąautomatycznegoiwiążącegozobowiązaniadoreagowanianaagresję.
Obieorganizacjestworzyływewnętrznerady,abywzmocnićwpływwielkichmocarstw.Pod
tymwzględemniemazasadniczejróżnicypomiędzyLigąaONZ.Obieteorganizacjeokazały
siędalekieodidealnejorganizacjibezpieczeństwazbiorowego.
19Ustanowieniesystemubezpieczeństwazbiorowegowymagam.in.wprowadzeniame-
chanizmówrozstrzyganiasporówpomiędzypaństwami,bezkoniecznościodwoływaniasię
wpierwszejkolejnościdoprzymusuzarównomilitarnego,jakipozamilitarnego,podwarun-
kiem,żedanysystemniejestskierowanyprzeciwkojednemulubwięcejpaństwom,takżestaje
sięrodzajempaktu.
20Rolaregionalnychorganizacjimiędzynarodowychwstosowaniusystemubezpieczeń-
stwazbiorowegoopierasięnapostanowieniachRozdziałuVIIIKartyNarodówZjednoczo-
nych,wszczególnościnaartykułach52i53,którewyraźniestanowią:„żadnepostanowienie
35