Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
JacekGiezek
Nieuchronniepojawiasięrównieżpytanieoto,wedługjakichkryteriówmie-
libyśmyoceniać,żejednazobowiązującychteoriidotyczącychnormatywnych
podstawodpowiedzialnościpowinnazostaćzastąpionaprzezinną,nowszą
teorię,gdyżjestodniejngorsza”.Gdybyśmyposzukiwalijakiegośtestujakości
konkurującychzesobą,awięcwzajemniewypierającychsięteorii,naktórych
baziebudowanemiałybybyćalternatywnemodeleodpowiedzialnościkarnej,
tochybawpierwszejkolejnościodwołalibyśmysiędokryteriumichracjo-
nalności,dziękiktóremumoglibyśmystwierdzić,czydanymodelzwiększym
prawdopodobieństwemgwarantowałby,żepodmiotstwarzający(konkretne
lubchociażbyabstrakcyjne)ryzykowystąpienianegatywniewartościowanego
skutkuzostaniesprawiedliwiejpotraktowany(zarównoprzyuznawaniugo
zasprawcęczynuzabronionego,jakiprzydoborzekonsekwencji).Innymi
słowy-teorianlepsza”totaka,którapozwalałabynazbudowaniebardziej
racjonalnego,bolepiejodpowiadającegonaszemupoczuciusprawiedliwości,
modeluodpowiedzialnościkarnej24ibyćmożelepiejrealizującegoprzyjęte
założeniapolitykikryminalnej25.Wyparciejednejteoriiprzezinnąnastępo-
waćwięcchybapowinnoprzedewszystkimprzyuwzględnieniukryterium
stopniazracjonalizowaniaodpowiedzialnościkarnejorazpowyznaczeniu
oczekiwanychjejgranic,odpowiadającychjakiejśzgóryprzyjętejaksjologii.
Jednązpodstawowychkonsekwencjinieweryfikowalnościteoriikarnistycz-
nych-myślętutajoteoriachprogramujących,dotyczącychnormatywnych
podstawodpowiedzialnościkarnej-jestmożliwośćichjednoczesnego
współwystępowania.Nieweryfikowalnośćpowodujebowiem,żeteoria
nowaniejestwstaniewyprzećdokońcateoriizastanej,wktórejobronie
stanąćmogąprzeciwnicyjakichkolwiekzmian.Dałobysięprzecież-być
możejedynieprzejściowo-pozyskaćwiększągrupęzwolennikównauki
oobiektywnymprzypisaniu,którzyswymiwypowiedziamizdominują
dyskursprowadzonyzprzedstawicielamifinaleHandlungslehre,niedasię
jednakwżadensposóbwykazać,żepierwsidotarlidoprawdylubbardziej
siędoniejzbliżyliniżdrudzy.Nieoprawdęnaukowąbowiemtutajchodzi,
24Czylitakiegomodelu,którynietylkouznajemyzasłuszny,aletakżezgodnegozpodsta-
wowymicelamiifunkcjamiprawakarnegoorazjegokonstytucyjnymiograniczeniami.
25Drugielementwpostacizałożeńpolitykikryminalnejwydajesięjużjednakwątpliwy,
gdyżzałożeniatakiesąniekiedybardzoelastyczneistanowiąodpowiedźnaaktualniepojawia-
jącesięproblemy,podczasgdyodteoriibędącychpodstawąjakiegośmodeluodpowiedzialności
oczekiwalibyśmy,żebędąonewzględnietrwałe.
