Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DariuszSzpoper,AleksanderWielopolskiipróba...
KarnickiprzybyłdoSanktPetersburga7marca1861r
.ranoijeszczetegosamegodnia
zostałprzyjętyprzezAleksandraIIwobecnościministrasekretarzastanuKrólestwaPolskie-
goJózefaTymowskiegoorazjegotowarzysza(zastępcy)WalerianaPłatonowa
9
.Wtrakcietej
audiencjiKarnicki,wśródporuszanychspraw,dotyczącychmiędzyinnymireaktywacjizlikwi-
dowanejw1841r
.RadyStanu,zasugerowałpotrzebęutworzeniawKrólestwiePolskimrad
miejskichorazgubernialnychipowiatowychpochodzącychzwyboru,dziękiktórymtoinsty-
tucjomjegomieszkańcymielibymożnośćudziałuwżyciupublicznym.Proponowałteż,ażeby
zajęłysięonesprawamirozwojurolnictwa,przemysłuihandlu,utrzymaniakościołówiich
uposażeniem,kwestiamicharytatywnymi(zakładydobroczynne),szkolnictwemelementar-
nymczyteżstanemdróg,więziennictwem,służbąwojskowąorazrepartycjąpodatków.Rady
mogłybyteżformułowaćpostulatydotyczącesprawguberni,powiatuczyteżmiejskich
10
.
KoncepcjezaproponowaneprzezKarnickiegouzyskaływsparciePłatonowaicesarz
zadecydowałokontynuowaniutejdyskusjijużwposzerzonymgronie,wramachzwołanej
przezniegotajnejrady8marca1861r.wgodzinachpopołudniowych.Wjejtrakciepoleco-
noministrowiTymowskiemu,bytenwewspółpracyzKarnickimiPłatonowemstworzyli
raportmającystaćsiępodstawądlanowychrozwiązańlegislacyjnych,nadającychKrólestwu
Polskiemupewnekoncesjepolityczne,rozpoczynającyprocesustrojowejrekonstrukcji,
zaśsenatorRomualdHubezostałwyznaczonydoopracowaniakoncepcjistworzeniawWar-
szawiewyższegozakładunaukowegoorazreformywychowaniapublicznego
11
.Raport
przedłożonyprzezTymowskiegoodwoływałsiędoStatutuOrganicznegoz1832r.,wtreści
któregoprzewidzianomożliwośćpowołaniawKrólestwieradwojewódzkichorazstanów
prowincjonalnych.Przypominałtakże,iżtenaktnormatywnyobiecywałmieszkańcom
pewienudziałwzarządziesprawamimiastpoprzezwybórzwierzchnościmiejskich,powo-
ływanychnazgromadzeniachmiejskich
12
.Zaznaczałzarazem,iżwokresiepomiędzy1832
a1861r
.rozwiązaniatenieweszływżycieiże:nniebaczącnaobietniceStatutu,Królestwo
Polskiepoddanebyłoprostejbiurokracji,zostawałopodwyłącznymwpływemurzędników,
niowe,Warszawa1983,s.131orazA.Skałkowski,AleksanderWielopolskiwświetlearchiwówrodzinnych
(1861-1877),Poznań1947,t.III,s.14-16,któryszerzejwyjaśnianarosłekontrowersjecodoautorstwa
reform;zob.także[A.Wrotnowski],Porozbioroweaspiracjepolitycznenarodupolskiego,Kraków1883,
s.245-246,którykoncepcjęreformprzypisujewprostks.Gorczakowowi,twierdząciż:nWszystkiete
reformywychodziłyrzeczywiściezosobnejinicjatywyksięciaGorczakowa,skoroonnieotrzymałżadnej
podtymwzględemwskazówkilubradyaniodAndrzejaZamoyskiego,aniodżadnegozniezależnych
obywatelikraju—żadenzaśzdygnitarzylubwyższychurzędnikówkraju,zeswąradąnarzucającsię
nieśmiałiżadnegoprojektumunieprzedstawił,gdyżżadnegoznichozdanieniepytał”
,wskazującprzy
tymnanotariuszawarszawskiegoKretkowskiegojakoautoramemoriału.Tezatawywołałapolemikę
nałamachkrakowskiegonCzasu”
,wktórymautorukrywającysiępodpseudonimemW
.Dołęgapotwierdzał
wersjęJuliuszaEnocha—patrz:[W
.Przyborowski],Historiadwóchlat...,cz.I,t.II,s.178.
9
[W.Przyborowski],Historiadwóchlat...,cz.I,t.II,s.125.
10
11
Ibidem,s.127.
Ibidem,s.129.
12
J.Tymowski,RaportMinistraSekretarzaStanudoSprawKrólestwaPolskiego,[w:]H.Lisicki,Aleksander
Wielopolski...,t.II,s.48,poz.12.
11
