Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.Najważniejszenodkrycia”filozofiiśrednioplatońskiej.Odzyskanienadprzyrodzonościitranscendencji
4.Najważniejszenodkrycia”
filozofiiśrednioplatońskiej.
Odzyskanienadprzyrodzonościitranscendencji
Charakterystyczną,głównącechąśredniegoplatonizmu,tym,coniejakokształ-
tujejegofilozofięinadajejejspecyficzne,duchowezabarwienie,jestodzyskanie
transcendencjiwrazzewszystkimikonsekwencjamipłynącymiztegoodkrycia60.
Średniplatonizmsięgadotego,copozazmysłowe,niecielesneitranscendentne,
odnajdującwtymwłaśniefundamentdlatego,cozmysłoweicielesne.Wtensposób
komponentmetafizyczno-teologicznyfilozofiistałsięjejpodstawowymdziałem.
KonsekwencjątegozwrotukutranscendencjibyłpowrótdoteoriiideiPlatona.
Tekstem,którywzbudzałnajwiększezainteresowanieśrednichplatoników
iktóryniejakozapłodniłcałąichmyślmetafizyczną,byłTimajos.Metodamająca
zapewnićimnajlepszezrozumieniePlatonapolegałanatworzeniuswegorodzaju
kompendiówfilozofiiorazkomentarzydojegodialogów.
CzęściowoodzyskanazostałaezoterycznanaukaPlatona,którejecharoz-
brzmiewajązwłaszczawtekstachPlutarcha,awmniejszymstopniuwpismach
Apulejusza.Znacznieszerzejpodjęłyjąśrodowiskaneopitagorejskie.
Bardzoważnyrozdziałwfilozofiiśrednioplatońskiejstanowiłademonolo-
gia,czylinaukaodemonach,któremiaływypełnićmetafizycznąlukępomiędzy
światembogówiludzi.
Niektórzyzprzedstawicieliśredniegoplatonizmusięgnęliponadtodotzw.
mądrościróżnychreligii,głównieorientalnych,np.ApulejusziPlutarchdoegip-
skichmisteriów.Plutarchbyłprzytymwtajemniczonywmisteriadionizyjskie,
pozostającjednocześniekapłanemdelfickiegoApollina;Apulejuszwtajemniczyłsię
wmisteriaIzydyiOzyrysa,awcześniejwwielemisteriówgreckich.
Istotnemiejscewmyślifilozoficznejśredniegoplatonizmuzajmujeproble-
matykaetyczna,stawianawkontekścieplatońskiejantropologiiieschatologii.
FilozofowieśrednioplatońscypowracajądoplatońskiegohasłanpodążajzaBogiem”
inupodobnijsiędoBoga”,którymzastąpiąstoickienżyjwedługnatury”inpodążaj
zanaturą”.Wasymilacjidotranscendentnejiniecielesnejboskościupatrywali
platonicynowykierunekrozwojumoralnegoczłowieka.
Odkrycietranscendencjiprowadziłojednoznaczniedoodkrycianadprzyro-
dzonegowymiaruludzkiejnaturyiludzkiegożycia.Tookazałosięnajistotniejszym
wkłademśredniegoplatonizmudopóźniejszejfilozofii.
60
Por.G.Reale,Historiafilozofiistarożytnej,t.IV,s.323–377.
21
