Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
5.Praktycznekonsekwencjeśrednioplatońskichnodkryć”
5.Praktycznekonsekwencje
średnioplatońskichnodkryć”
Patrzącnateśrednioplatońskienodkrycia”(nodkrycia”,którezadecydowały
owszystkim,coistotnewtejfilozofii)chłodnymokiem,niejakozzewnątrz,
zwłaszczanaśrednioplatońskąideęniecielesnej,boskiejinieśmiertelnejduszy
ludzkiej,możnabyuznać,żesątowgruncierzeczyzwyczajne,dośćpospolite
mity,byniepowiedziećprzesądy,wpotocznymtegosłowaznaczeniu,adotego
znaneipropagowanewrozpowszechnionychpodówczaskultachmisteryjnych,
wktóre–dodajmy–platonicydośćchętniesięwtajemniczali(Plutarch,którysam
byłduchownym,zostałwtajemniczonywjedneznich,apóźniejsiplatonicy,jak
np.ApulejuszzMadaury,równieżniebędąstroniliodróżnychmisteriów,zarówno
greckich,jakiegipskich),zresztązaniemałepieniądze,jakwspominaApulejusz
wostatniejksiędzeswoichMetamorfoz72.Jeślisięspojrzynakonsekwencje,jakie
miałówmitwfilozoficznymżyciuplatoników73,tookazujesię,żeniebyłyone
bynajmniejanitakiezwyczajne,jakbysięmogłowydawać,anitymbardziejpospo-
lite.Możnanawetrzec,żebyłyonewręczniezwykłe.Niemiejscetuoczywiściena
szerszeprzedstawianietychkonsekwencji.Wypadajednakpokazaćprzynajmniej
tenajistotniejsze.Najważniejsząkonsekwencjąnodkrycianiecielesności”wydajesię
nodkrycie”duchowegowymiaruludzkiejegzystencjiitegowszystkiego,zczym
związanejestludzkieżyciewduchowymwymiarze.Okazałosię,żeobokwartości
cielesnych,fizycznych,zmysłowychiwszelkichinnychwartościmaterialnychist-
niejąjeszczewielkościniecielesne,duchoweimoralne(takiejakpięknomoralne,
dobro,prawda).Tewielkościsąniewidzialne,niezmysłowe,ajednakistnieją
isąwjakiśsposóbodbierane,poznawaneprzezczłowieka(powiedzmywprost,
uprzedzając,sądoświadczaneegzystencjalnie,wakcieprzeżyciaegzystencjalnego).
Człowiek,odpowiedniowrażliwymoralnieiduchowo,atakżeintelektualnie74,
72
Robilito,byzapewnebezpośredniozakosztowaćowejniecielesnejboskości,októrejtyle
samiuczyli.Patrz:Apulejusz,Metamorfozyalbozłotyosioł,tłum.E.Jędrkiewicz,Warszawa1976,
s.256–263.
73
Apamiętamy,żeżyciefilozoficzne,wwymiarzeetycznymiduchowym,byłointegralną
częściąfilozofii,obokfilozoficznejdoktryny,itobynajmniejwcaleniemniejważną.Wszaktowła-
śniewetycznymiduchowymwymiarzefilozofii,awięcwżyciusamegofilozofa,ujawniałsięjej
prawdziwysensifilozofianiejakoteoretyczna,czylidoktryna,temusłużyła.Tenetycznyiduchowy
rysfilozofiiśrednioplatońskiejjestjejszczególnącechą.Byłotozresztąorganicznącechątakżedaw-
nejfilozofiigreckiej.Mądrośćfilozoficznazawszemusiałatumiećjakieś,takieczyinne,pokłady
etyczneiduchowe.
74
TakichpredyspozycjidomagałsięsamPlatonodadeptówAkademii.Patrz:Platon,Listy,
VII343E–344B;Państwo,485B–486D.
27
