Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
DavidR.Olson
historykówróżnicewsposobachlekturybyłyprzyczynązarównooskarżeniapew-
negoszesnastowiecznegomłynarzaoherezję,anastępniespaleniagonastosie20,
jakiszerszychprzemianreligijnych21.Innesposobyodczytywaniatychsamych
tekstówpozwalająodróżniaćodsiebierozmaitegrupyreligijne:czytokatolików,
protestantów,chrześcijan,żydów,muzułmanów,czyfundamentalistówodichbar-
dziejliberalnychsąsiadów22.IstniejeprzepaśćmiędzyodczytywaniemBibliijako
świętejksięgiijakoliteratury,nawetjeśliwjednymidrugimprzypadkuczytany
jesttensamtekst.Przeniesienienaciskunato,wjakisposóbczytelnicyposługują
siętekstem,jestchybatym,comiałnamyśliRolandBarthes23,kiedypisałośmierci
autorainarodzinachczytelnika.To,jakczytającypostrzegatekst,okazujesiębar-
dziejistotneniżquasi-algorytmiczneprocesyczytaniairozumienia,przyjmowane
przezszkołyzapowszechnieobowiązujące24.Wspólnotaczytelników–wspólnota
tekstowa–wykształcaregułyczytaniaiinterpretowaniadokumentówitekstów
oraztworzenianowych.Pełneopanowanietychregułwymagalat.
Ci,którzykształcilisięwtradycjizachodniej,dotegostopniaprzyswoilisobie
tezasadyjakoelementcodziennejpraktykispołecznej,żeczęstomyśląonichpo
prostujakooczęścinaukiHlepszego”czytaniaipisania.SposobyHpoprawnej”in-
terpretacjitekstu,poszukiwaniainformacjiwksiążce,formułowaniazdaniabądź
argumentunapiśmieitp.topraktykispołeczne,któremylniesąpostrzeganejako
poprostudaneorazwynikającezsamejnaturyczytania.Abyosiągnąćpiśmien-
nośćrozumianąjakoobyciezliteraturą,należyposiąśćumiejętnościpotrzebnedo
uczestnictwawewskazanychpraktykach.Zasadyczytaniasąniezmiernieważne
izarazemniezmierniezróżnicowane;opanowanieichjestniezbędne,abyuczest-
niczyćwjakiejkolwiekpraktycespołecznej,wliczającwtopraktykikluczowedla
głównychinstytucjinowoczesnegospołeczeństwa.Umiejętnośćczytania[specja-
listycznej]literaturyjestpodstawąkażdejdyscypliny,wtymmatematykiifizyki.
Byłobywięcbłędemsądzić,żewgręwchodzątujedyniekonwencjewpajane
wprocesieszkolnejnaukiczytaniaipisania.Każdawspólnotatekstowa,tj.wspól-
notaczytelnikóworazautorówtworzącychnaichpotrzeby,wykształcawłasne
sposobyrozumieniatego,coczytaneipisane.Towłaśniepowoduje,żeczytanie
jestraczejpraktykąspołecznąniżściślejednostkowąumiejętnością25,ipozwala
20Zob.C.Ginzburg,Serirobaki:wizjaświatapewnegomłynarzazXVIw.,tłum.R.Kłos,
Warszawa1989.
21Zob.B.Stock,dz.cyt.
22Zob.D.R.Olson,Papierowyświat.Pojęcioweipoznawczeimplikacjepisaniaiczytania,
tłum.M.Rakoczy,Warszawa2010.
23R.Barthes,Śmierćautora,tłum.M.P
.Markowski,HTekstyDrugie”1999,nr1/2,
s.247−251.
24Quasi-algorytmicznośćpolegatunapostrzeganiuczynnościczytaniajakoprostego,me-
chanicznegodekodowanialiter,którewymagajedynieumiejętnościichrozpoznaniaiprzetwo-
rzenianafonetycznyodpowiednik(przyp.red.).
25Zob.E.Long,dz.cyt.
