Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Red.A.Mania,P.Laidler,AmerykańskademokracjawXXIwieku
Kraków2006,ISBN978-83-233-2246-7,©byA.Mania,P
.Laidler&WUJ
18
ANDRZEJKAPISZEWSKI
dujedemokratyczny„boom”naBliskimWschodzie,analogicznydotego,jakiprzeży-
wałaEuropaWschodniapodkoniecepokizimnejwojny.Abypodkreślićrangęprzed-
sięwzięcia,operacjanazwanazostała„IrackaWolność”.
Wiadomojednak,żeistniałydwaważniejszemotywy,dlaktórychprezydentBush
zdecydowałsięzaatakowaćIrak.Popierwsze,SaddamHusajnbyłpostrzeganywUSA
jakowspólnik,jeżeliwogóleniesponsorOsamybinLadena.Podrugie,wierzono,że
Irakposiadabrońmasowegorażeniazagrażającąregionowi.
Biorącpoduwagę,że–jaksięokazało–obateuzasadnienianiemiałynicwspól-
negozrzeczywistością,argumentopotrzebiedemokratyzacjikrajówarabskich,aby
wygraćwojnęzterrorem,nabrałpierwszorzędnegoznaczenia
24.
6listopada2003rokuprezydentBushwygłosiłsłynnejużdziśprzemówienieopo-
trzebieumocnieniademokracjinaświecie,awszczególnościdowsparciadziałańdla
jejrozwojunaBliskimWschodzie.Nawoływałdozakończenia„sześćdziesięcioletnie-
gookresuusprawiedliwianiabrakuwolnościnaBliskimWschodzieiobojętnościZa-
choduwtejsprawie”,przyznającporazpierwszy,żeUSAdotejporybłędniepodcho-
dziłodotegoproblemu
25.Zaproponowałprzyjęcienowejpolitykibliskowschodniej
–„postępującejstrategiiwolności”(aforwardstrategyoffreedom).Odnoszącsiędo
kwestiiIraku,prezydentBushoptymistyczniestwierdził,żewieśćosukcesiedemokra-
cjiwtymkraju„będziesygnałemdlawszystkich,odDamaszkudoTeheranu,żewol-
nośćmożebyćprzyszłościąkażdegonarodu.WolnyIrakwsamymsercuBliskiego
Wschodubędziepunktemzwrotnymdlarewolucjidemokratycznejnaświecie”.
Prezydentpodkreśliłjednak,żedlarozwojudemokracjipotrzebaczasu.Dlategoza-
angażowanieStanówZjednoczonychwjejrozwójnaBliskimWschodziepowinnobyć
jednymzgłównychcelówpolitykizagranicznejprzeznajbliższedekady.Bushprzy-
pomniałrównież,żeprocesdemokratyzacjimusizawszebraćpoduwagękulturęitra-
dycjęregionuoraz,żemożebyćzpowodzeniemrealizowanywróżnychsystemach
politycznych.Prezydentwypowiadałsiępozytywnieodziałaniachprodemokratycz-
nychpodjętychprzezwładcówMaroka,Omanu,Kuwejtu,Jemenu,BahrajnuiKataru,
zuznaniemskomentował„pierwszekrokiwkierunkureform”wArabiiSaudyjskiej
izaapelowałdoEgiptu,„abypokazałdrogękudemokracjinaBliskimWschodzie”.
PrezydentodrzuciłideęuznającąBliskiWschódzaregionniezdolnydoprzyjęciade-
mokracji,ideę,którawcześniejdominowaławpoglądachwieluzachodnichpolityków.
PrzemówieniewywołałomieszanereakcjewUSA
26.Wielukomentatorówchwa-
liłoje,porównującjenawetdosłynnegowystąpieniaprezydentaRolandaReagana
24Cociekawe,DepartamentStanuwyrażałprzedinwazjąnaIrakwątpliwości,czyzaprowadzenieno-
wegoreżimuwIrakubędziewystarczającązachętądlainnychdorozszerzeniademokracjinaBliskim
Wschodzie.RaportBiurads.BadańiWywiaduDepartamentuStanudatowany26lutego2003rokupodkre-
ślał,że:„jeślinawetjakiejśwersjidemokracjiudasięzapuścićkorzenie[...],tonastrojeantyamerykańskie
sątakpowszechne,żejakiekolwiekwyboryzorganizowanewdającejsięprzewidziećprzyszłościmogą
wyłonićkontrolowanyprzezislamistówrządowrogimnastawieniudoStanówZjednoczonych”.Cytowane
wP.Basham,GamblingwithHistory:BringingDemocracytotheMiddleEast,www.cato.org.
25PrezydentBushrozwinąłtękwestięwtrakcieswojegowystąpieniawIstambulenaszczycieNATO
wczerwcu2004roku.Zwróciłonuwagęnato,żekrajeZachoduprzyczyniłysiędorozwojuekstremizmu,
popierającrepresyjnereżimywimięutrzymaniastabilnościwregionie.Takapolityka„nieprzyniosłako-
rzyściludziomnaBliskimWschodzie[…],nieuczyniłarównieżzachodnichnacjibardziejbezpiecznymi”,
S.Sachs,op.cit.
26C.Gershman,ADemocracyStrategyfortheMiddleEast,22stycznia2004,http://internatio-
nal.ucla.edu.
