Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ONTOLOgiCZNEiEPiSTEMOLOgiCZNEZAłOżENiA...
31
WmyśliNietzschegozwracauwagęplatońskipierwiastekwiary
wzmianyporządkukulturowegospołeczeństwdziękiboskiejmisjiwybrańców.
NowaracjonalnośćUwyższychludzi”znosibowiemstarąracjonalnośćUostat-
nichludzi”istajeponadwszelkimizastanymiregułamiracjonalnegospraw-
dzania.UKimjajestem!Upojną,słodkąlirą,lirąopółnocnejporze,dzwonem
złejwróżby,któregoniktnierozumie,alektórymusimówić,dogłuchych,wyż-
siludzie!Wymniebowiemnierozumiecie!”7Jesttopodejściebędącekonty-
nuacjąromantycznejreakcjinaprzewrótkopernikańskiKanta,wprowadzające
opowieścidekonstruującedotychczasowesposobykulturowo-cywilizacyjnego
pojmowaniaświata.Wsposóbmetaforycznyniemieckifilozofwskazujena
dążeniedozrozumienianiezakłóconychcywilizacjąikulturąpierwotnych
sensówbyciarzeczyukrytychwpojęciach.Takiprogramwiązaniaznaczeń
zbytemznalazłswojerozwinięciewdążeniuMartinaHeideggeradoodkrycia
sensubycia.Senstenwyznaczanyjestmiarąegzystencjikażdegopojedyncze-
goczłowieka.TartuskijęzykoznawcaWładimirN.Toporow,komentującodnie-
sienieHeideggeradoProtagorasa,zauważył,żeUmiaręnależyrozumiećnie
jakoabsolut,niejakojedynystandard,leczjakoograniczenie,wywołaneprzez
to,żemiarataodnosisięniedowszystkich,niedotypu,leczdokonkretnego
indywiduum,wydającegosądorzeczy”8.Jesttowłaściwyskrótmyślowyonto-
logicznegownioskuwywiedzionegojużprzezHeglazprzełomuKantowskiego,
zgodniezktórymto,codajesięracjonalnieująć,musibyćrealne,gdyżUkto
spoglądanaświatrozumnie,nategoiświatpatrzyrozumnie”9.Heidegger
uważa,żerozumienieUjakootwartość«tuoto»dotyczyzawszecałościbycia-
-w-świecie.Wkażdymrozumieniuświatawspółrozumianajestegzystencja
inaodwrót”10.
Powiązanierozumieniazegzystencjąjestformąwyjściapozakarte-
zjańskieprzeciwstawieniepodmiotupoznaniaprzedmiotowiprzezposzu-
kiwanieźródełludzkiegobyciawświecie.JakzauważaMarekCzyżewski,
całatradycjapohusserlowskaprzyjęłaredukcjętranscendentalną(epoché),
7
F.Nietzsche,TorzekłZaratustra.Książkadlawszystkichidlanikogo,tłum.S.Lisiecka,Z.Jaskuła,
Warszawa1999,s.407.
8
W.N.Toporow,Przestrzeńirzecz,tłum.B.Żyłko,Kraków,s.114.
9
G.W.Hegel,Wykładyzflozofidziejów,tłum.J.Grabowski,A.Landman,t.1,Warszawa1958,s.18.
10
M.Heidegger,Bycieiczas,tłum.B.Baran,Warszawa1994,s.216.
