Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
FilozofiawAnaliziewrażeń
XXIX
Naukaafilozofia.Zapamiętaliśmy,żeMachbronisię
przedmianemfilozofa(zob.s.XVI–XVII),aprzecieżwy-
powiadatwierdzeniarasowofilozoficzne–najogólniejsze
twierdzeniaotym,costanowifundamentrzeczywistości,
całejrzeczywistości.Gotówjestwprawdzieodnichodstąpić,
jakprzystałonaempirystę,dziśjednak,gdyjegłosi,traktuje
jejakopewne.Wypowiadajewięcjakokonieczneiogólne
twierdzeniaonaturzerzeczy,ajeślitakimtwierdzeniom
odmówimymianafilozofii,filozofianieistnieje:niejestfi-
lozofiąidealizmPlatona,niejestniądualizmKartezjusza,
niejestmonadologiaLeibniza,niejestsubiektywizmBer-
keleya,niejestfenomenalizmHume’a,niejestatomizmlo-
gicznyRussella.Werdyktutakekscentrycznegoniktjednak
nieprzyjmie.
CozatempowodujeErnstemMachem,gdydystansuje
sięodfilozofii?Rysujemisięnastępującaodpowiedź,je-
dynezaśuzasadnienie,którepotrafięjejprzyporządkować,
poleganawskazaniu,żeodpowiedźtapozwalaodrzucić
kokieterię,ignorancjęiagresję,wywodzącąsięzniechęci
dofantazyjnejmetafizyki,pozwalajeodrzucićjakopobud-
kiosobliwegopostępowaniamyśliciela.Pobudkitakienie
przystojąMachowi,więcjewykluczam.
Machbyłpodpresjądwóchwyobrażeń–tradycyjnego
wyobrażeniaofilozofiijakokrólowejnauk(dziśwystępu-
jącegoreliktowo)oraznowożytnegoprzeświadczeniaopo-
znawczejwydajnościiodpowiedzialnościnauki.Kierował
sięteżbliskąempirystomzasadąwspólnejmiary:filozofia
rozporządzatakimiitylkotakimiśrodkamidochodzeniado
wiedzy,jakimirozporządzanauka;innychniema.Filozofia
inaukastająramięwramięprzedtrybunałemrozumu.
IotoMachwidzi–to,cowidziczytelnikAnalizywrażeń
–żewjegodziele,wjegomyśli,wjegodorobkusąsiadująze
sobądwaniewspółmiernejakościowoobszary.Występują
