Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wwyrostkachzębodołowychtkwiązęby(dentes)oUzębienieczłowieka
umożliwiaspożywaniepokarmuroślinnegoizwierzęcego.Jestonowy-
mienne,rozwijasiędwuetapowo.Pierwszyetaptouzębieniemleczne(den-
tesdecidui),wliczbie20zębów,zktórychpierwszepojawiająsięzwykle
w6miesiącużycia,drugitouzębieniestałe(dentespermanentes),wlicz-
bie32zębów-pierwszewyrzynająsięwszóstymrokużycia.Każdyząb
składasięzczęściwystającejpozawyrostekzębodołowy,zwanejkoroną,
zszyjkiotoczonejdziąsłemikorzenialubkorzenitkwiącychwzębodo-
lelubzębodołach.Koronajestpokrytaszkliwemodpornymnadziałanie
czynnikówmechanicznychichemicznych,korzeńiszyjkasązbudowane
zzębinypokrytejcementem.Ząbzawierakanałkorzeniaijamęwypełnio-
nąunaczynionąiunerwionąmiazgą,jedynączęściąmiękkązęba.Wuzę-
bieniurozróżniasięzębysieczne,czylisiekacze,kły,zębyprzedtrzonowe
itrzonowe.Wskładuzębieniamlecznegowchodząwszczęce:dwasieka-
cze,jedenkiełidwazębytrzonowe.Wuzębieniustałymwszczęceznajdu-
jąsię:dwasiekacze,jedenkieł,dwazębyprzedtrzonoweitrzytrzonowe.
Opróczdrobnychgruczołówślinowychbłonyśluzowejjamyustnejznaj-
dująsięwjejotoczeniutrzyparyślinianek.Największaśliniankaprzyusz-
na(glandulaparotis),leżącadobocznieikutyłowiodżuchwy,odprowa-
dzaswojąwydzielinęspecjalnymprzewodemdoprzedsionkajamyustnej
napoziomiedrugiegozębatrzonowego.Mniejszaodniejśliniankapod-
żuchwowa(glandulasubmandibularis)leżypoddnemjamyustnej,ajej
przewóduchodzinabrodawcepodjęzykowejdobocznieodwędzidełkaję-
zyka.Najmniejszaśliniankapodjęzykowa(glandulasublingualis)leżyna
dniejamyustnej,tworzącfałdbłonyśluzowejpodjęzykiem.Maszereg
przewodówmniejszych,któreuchodządojamyustnejwzdłużfałdupod-
językowego,orazprzewódwiększy,uchodzącywrazzprzewodemślinianki
podżuchwowej.
Gardło(pharynx),kolejnyodcinekprzewodupokarmowego,leżyna
szyi,sięgająckugórzedopodstawyczaszki,udołuprzechodzibezpo-
średniowprzełyk.Ścianagardłajestzbudowanazmięśniprążkowanych
zwieraczyidźwigaczy,którychczynnośćumożliwiaprzesuwanietreścipo-
karmowejdoprzełyku.Jamagardłałączysię,idąckolejnoodgórykudo-
łowi,zjamąnosową,ustnąikrtaniową,stądpodziałjamygardła(cavum
pharyngis)naczęśćnosową(parsnasalis),częśćustną(parsoralis)iczęść
krtaniową(parslaryngea)oWjamiegardłakrzyżujesiędrogapokarmowa
zoddechową.Naścianiebocznejgardłaznajdujesięujścietrąbkisłucho-
wej(tubaauditiva),którawychodzizjamybębenkowejuchaśrodkowego
idoprowadzapowietrzedojamybębenkowej.Naprzejściujamynosowej
iustnejwgardłosązgromadzonemigdałki:gardłowy,trąbkowe,podnie-
bienneijęzykowy,tworzącewsumiepierścieńchłonny.
Przełyk(esophagus)zaczynasięnapoziomieVIkręguszyjnegojako
przedłużeniegardła,przechodziprzezklatkępiersiową,następnieprzez
przeponęjamybrzusznejinawysokościXlubXIkręgupiersiowegoucho-
dzidoczęściwpustowejżołądka.Długośćprzełykuwynosiprzeciętnie
25cm.Maonkształtruryościanachtypowychdladalszychodcinków
przewodupokarmowego.Ścianatajestzbudowanazbłonyśluzowej,pod-
śluzowejimięśniowejoukładzieokrężnymipodłużnym.Tenschematbu-
dowyścianyprzewodupokarmowegopowtarzasię,jakkolwiekposzczegól-
neelementyskładowesązmienne,zależnieodczynności.Wzakresieprze-
łykubłonaśluzowajestpofałdowana,błonamięśniowawodcinkugórnym
54
