Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
ALEKSANDERWOLICKI
prawnymsubstytutem.Oczywiściedlafilologaklasycznego,którybada
czytopoezjęPindara,czytoprozęCycerona,oryginałrównieżjest
niezastąpiony
tworzącnowąwartośćestetyczną:KsiążęNiezłomnySłowackiegojest
arcydziełemliteraturypolskiej,takjakoryginałCalderonajestarcydzie-
łemliteraturyhiszpańskiej.DziejeczyRocznikiTacytawprzekładzie
SewerynaHammeraczytasiępopolskuznakomicie,niezależnieod
tego,czysąwierneoryginałowi.Dlahistorykajedenprzekładbywa
lepszyoddrugiego(przezcohistorykrozumiezawsze:bardziejwierny
oryginałowi),żadenjednakniemożebyćdobry,dlategożewprzeci-
wieństwiedofilologaczyliteraturoznawcyhistorykniedostrzega
wprzekładzieniczego,cokompensowałobyutraconewartościorygina-
łu,żadnejwartościsamejwsobie
perłąprzekładów,leczjakoźródłodopoznaniaGrecjimykeńskiejczy
archaicznejjestledwiecieniemOdyseiHomerowej.Ahistorykowitekst
służywostatniejinstancjizawszedotegosamego:doorzekaniaoprze-
szłościwłaśnie.Historyk,którymówiącodziejachHellady,powoły-
wałbysięnaprzekładParandowskiegozamiastoryginału,naraziłbysię
tylkonaśmiesznośćipodejrzenie,żeskoroczytaOdysejęwprzekła-
dzie,towidoczniepoprostunieznagreki.Poważnyhistorykdobrze
zrozumiałbysięzatemztłumaczemwiecznymmalkontentem,októrym
tenżeParandowskipisał:
Skrupułytłumaczymogąbyćnieraztakdrażliwe,żeażzabójcze.Niejestto
wcalegatunekaniwygasły,aninawetrzadkitych,cosądzą,żetłumaczenie
jestwogóleniemożliwe.Dotakpesymistycznegopogląduprowadzirozwa-
żaniezdań,słówidźwiękówobcegotekstu.Językniejestalgebrą,czyliide-
alnymśrodkiemporozumiewawczym,którydanywzórprzekazujezjednego
wdrugikoniecświatawnieskazitelnejiniedwuznacznejczystości.Nacóżsię
zda-powiadają-tłumaczenie,skoronietylkoidiomatyzmy,alekażdywy-
4Terminówhistorykifilolognieużywamtuwznaczeniuinstytucjonalnympracow-
nikinstytutuhistorii/filologii.Chodzioetykietkiokreślająceodmienneperspektywy
badawcze,któreowocująniecoodmiennympodejściemdotekstuiproblematykiprze-
kładu.
5Teoretycyprzekładuodnosząpojęciewiernościdoróżnychaspektóworyginału(po-
stacijęzykowej,intencjiautora,zawartościtreściowejkomunikatuitd.).Najważniejsza
(choćniejedynaistotnadlahistoryka)jestwiernośćtreścikomunikatuiniąbędziemysię
zajmować.Zarysowanatuopozycjawiernościipięknazostajewogóleunieważniona
wmyśleniutych,którzyprzyjmująoddanieestetykioryginałuzakryteriumwierności,
itych,którzyuznająwiernośćoryginałowizakategorięestetyczną.
