Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
ANTROPOLOGIA–podstawyteoretyczne
twórcamibylianatomowie.KazimierzStołyhwo(1915)uważał,żewjejobszarzemiesz-
cząsięanatomiaifizjologiaczłowieka,embriologia,patologiaipsychologia,podczas
gdyetnologia,archeologia,historia,lingwistyka,geografiaisocjologiasąjejnaukami
dopełniającymi-pomocniczymi,leczzupełnieodrębnymi.Uważałon,żeanatomia,
fizjologiaiantropologiamajątesamemetodyiobiektbadańichociażdwiepierw-
szenaukisąstarsze,tostanowiądziśdziałymłodszejnaukiantropologii.Antropologia
jestnaukąobudowieiczynnościachorganizmuludzkiegorozpatrywanegozpunktu
widzeniaontogenezyifilogenezyróżnychzbiorowiskludzkichnp.rasowychiinnych
klasyfikacjirodzajuludzkiego.WpierwszejdekadzieXXw.wPolscepojawiłsiętermin
Hnaukiantropologiczne”
,doktórychwłączonoetnologięietnografię,archeologię,ję-
zykoznawstwo,aStołyhwododałtakżeanatomię,fizjologię,medycynęipsychologię.
CzołowymprzedstawicielemtakiegowidzenianaukantropologicznychbyłLu-
dwikKrzywicki(1859-1914),wybitnysocjolog,pedagog,antropolog,lekarz,propaga-
tormarksizmuwnaukachspołecznych.AdamWrzosekpostrzegałantropologięjako
naukęzajmującąsięprzyrodniczymopisemgrupludzkichzpunktuwidzeniazoolo-
gii,historii,rasy,jejfizjologiiipatologii(1926).TadeuszDzierżykray-RogalskiiKrysty-
naModrzewska(1955)ujmowaliantropologięjakonaukęotypogenezieczłowieka,
ozmiennościtypówantropologicznych,typówproporcjiciała,typówpostawystoją-
cej,typówrozmieszczeniapodściółkitłuszczowejitp.Wczasieinaskutekoddziaływa-
niaokreślonychwarunkówśrodowiskabiogeograficznegoispołeczno-ekonomiczne-
gowprzestrzeni.Bardzoszczegółowądefinicjęantropologiipodaliantropolodzykra-
kowscy-BronisławJasickiiwsp.(1962).HAntropologiajesttonaukaozmiennościform
organizmuczłowiekajakoistotyzoologicznejorazzmiennościformprzedstawicieli
rodzinyHominidaewrozwojurodowymiosobniczym,waspekcieporównawczym
zinnymizwierzętami,wzależnościodczynnikówgenetycznychiwpływuśrodowiska
zewnętrznego,biogeograficznegoispołecznego”
.Ichzdaniem,antropologia,takjak
zoologiaczybotanika,jestnaukąmonograficzną,opisowąisystematyczną.Naukimo-
nograficzneustalająspecyfikębudowyiczynnościorganizmów,dążącdowyjaśnienia
przyczyniprzejawówzmiennościwaspekciefiloiontogenezy.
Antropologiamalicznepowiązaniaznaukamibiologicznymi,zwłaszczazanato-
mią,fizjologią,endokrynologią,prymatologią,ewolucjonizmem,ekologią,genetyką.
Stanowionawdużejmierzeuogólnienie-syntezętychnauk.Istniejedużyzwiązek
antropologiiznaukamimedycznymi-higieną,epidemiologią,medycynąwiekuroz-
wojowego,medycynąsądową,interną,ortodoncjąitd.Niemniejszyjestjejzwiązek
znaukamihumanistycznymiispołecznymi-archeologią,etnologią,demografią,so-
cjologią,psychologią,pedagogiką,naukamiprawnymi-kryminalistyką,naukamiokul-
turzefizycznej-wychowaniemfizycznym,sportem,turystykąirekreacją,rehabilitacją,
naukamiopracy-ergonomią,higienąpracy.Dlamedycyny,wychowaniafizycznego,
wychowaniazdrowotnego,antropologia,jaktoujmujeMichałĆwirko-Godycki(1961),
stanowiklinikęzdrowegoczłowieka,bowiemdajepojęcieonormalnej,leczniepato-
logicznejzmiennościbiologicznejczłowieka.
Antropologięfizycznądzielononadziałyisubdyscyplinywedługróżnychkryte-
riów.JanCzekanowskiwyróżniałantropologięzoologiczną,systematyczną,antropo-
