Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
MariolaFlis
dziedzinaduchadopierowówczas,gdykulturawykroczypozaswójpierwotny
stanprzedliteracko-mityczny.
WtymkontekściedziwiGellnerowskakrytykapostmodernizmujako
mody,któraprzeminie.AutorPostmodernizmuuważa,żearchaicznajestlanso-
wanaprzezpostmodernistówsytuacjasymetrii,wktórejodbywasięwszelka
dyskusjaiwymianazdań.DŚwiat,któryrzeczywiściezamieszkujemy-pisze-
jestzupełnieinny.Byćmożeokołodwaipółtysiącalattemuprzypominałon
mniejwięcejświat,któryrelatywiścilubiąodmalowywać.[...]Odtegoczasu
wyłoniłasiępewnailośćkultur,wewnątrzktórychdoszłodotego,żestosunek
międzytym,cotranscendentne,itym,cospołeczne,stałsięniecobardziej
napięty;to,cotranscendentne,uwolniwszysięconajmniejodzbytewidentnej
zależnościodtego,cospołeczne,zaczęłorościćsobieprawodosądunadtym
ostatnim,nabrałoautorytetuwykraczającegopozagranicekażdegospołeczeń-
stwa,każdegopaństwaikażdejgrupyetnicznej”(Gellner1990,s.57).Zatem
GellnertozwolennikJaspersowskiegoWiekuOsi,któryjestskutkiemmono-
teizmuStaregoTestamentuorazgreckiejfilozofiiidealnychform,czylipoglądu
mówiącego,żekulturaeuropejskajestsynteząjudaizmuigreckiejfilozofii.
Wielośćinieprzekładalnośćjęzykówstanowicechękonstytutywnąfilozo-
fiiwogólności,afilozofiieuropejskiejwszczególności.DFilozofia-stwierdza
Kołakowski-jestzdefinicjikrainąpomieszaniajęzyków,tj.wktórejzgody,
codokryteriówprawomocności,niedasięosiągnąć.[...]Takwięcpotwierdza
się,przynajmniejtaksięzdaje,historiakatastrofybabilońskiej:pomieszanie
językówwfilozofiijestkarązasamojejwynalezienie,czyteżodwetemwzię-
tymprzezmitologięnaoświeceniuzaaroganckiepróbyjejunicestwienia”
(Kołakowski1990,s.135).Jednymzeskutkówdekonstrukcjimitologicznego
obrazuświata,którawEuropiedokonałasięnajpełniejinajkonsekwentniej,
byłaproblematyzacjairelatywizacjapojęciaprawdy.Rozwójfilozofiizachodniej
zaowocowałwielością,równieprawomocnych,leczwzajemnieprzekładalnych
języków,i-cosięztymwiąże-równieimponującąwielościąprawdifałszów.
WtensposóbpojawiłsięHorrormetaphysicuswrazzwidmemniekończącejsię
niepewnościiwtensposóbwyłoniłsiępostmodernizm.FilozofiaZachodu-
dziękipodobieństwucechstrukturalnych-osiągnęładynamikęanalogiczną
dotej,którastałasięudziałemrozwiniętejkulturyeuropejskiej:uruchomiła
procesnieustannejsamokrytykiisamokwestionowania.
LeszekKołakowskiwpracyoHusserlupokazujemistrzowsko,żeDgdy
jużstaniemynagruncieświadomościtranscendentalnej,zauważamy,żema
onazawszedoczynieniazeświatem,któryuczyniłaświadomym.To,żeświat
jest«sensemświata»,ukonstytuowanymwświadomości;żepojęcierzeczy
samychwsobiejestabsurdem;żetylkoświadomośćjestrzeczywistościąwso-
bieugruntowaną-wszystkotouHusserla-totylkowariantytradycyjnych
argumentówidealizmu.Niemożnamyślećoświecie,któryniejestmyślany;
gdymyślimyorzeczysamejwsobie,stajesięonaprzedmiotemmyśli,aza-
tempojęcierzeczysamejwsobie,rzeczy,któraniejestprzedmiotemmyśli,
