Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Claude’aLévi-Straussamyśloswojona
33
jestwewnętrzniesprzeczne.Argumenttenniejestdoobalenia,ponieważjest
tautologią.FilozofiaHusserlapotwierdzazatemkrytykęGilsona(skierowaną
podadresemkartezjańczyków,kantystówitychchrześcijańskichrealistów,
którzynaśladująDescartesaiKanta):jeślizaczynamyodimmanentnegoświata,
tamteżkończymy;gdyrazprzyjmiemyidealistycznysposóbstawianiapy-
tań,akceptujemytymsamymidealistyczneodpowiedzi.Idealizmuniemożna
przezwyciężyćnapodstawiejegowłasnychpytań”(Kołakowski1987,s.36).
NieudałosiętorównieżLévi-Straussowi,którywybrałkategorięprze-
strzenizamiastczasu,coniepowinnodziwić,bowiemistotamyśleniamitycz-
negoniedbaonastępstwozdarzeń.NiegodziłsięzGeorgiemWilhelmem
Heglem,którytraktowałdziejejakorozwójwolności.ByłzwolennikiemMar-
celaProusta,którywWposzukiwaniustraconegoczasupisał,żeżyciejesttak
małochronologiczneiwierzył,żeżyciepoświęconepracyniejestradośniejsze
odinnego,aleprzynajmniejczłowiekniezauważaprzemijaniaczasu.Niestety,
jesteśmywniewoliczasuinawetmitniejestwstanienaszniejwyzwolić.
Mitjakoładtranscendentny
IstotęegzystencjalnejsytuacjiczłowiekawyznaczazdaniemLeszkaKoła-
kowskiegonieto,żejestonbytemwrażliwymiczującym,leczto,żemożestać
sięprzedmiotemdlasamegosiebie,żemożebyćswoimwłasnymobserwatorem.
Słowem,człowieknietylkowie,żejestwświecie,lecztakżewie,iżwie,lub-
inaczej-maświadomośćbyciabytemświadomymwłaśnie.Tymsamymnasza
obecnośćwświecieprzestałabyćzjawiskiemoczywistyminiewymagającym
wyjaśnień,gdyżniesposóbutożsamićświadomościobserwującejsamejsiebie
zeświadomościąjakointegralnymskładnikiemprzyrody.
Świadomośćistnienia,będącanieodłącznymatrybutemczłowieczeństwa,
oznaczawykroczeniepozanaturalnyporządekświata,oznaczatransgresję.
Dlategowłaśniestajesięczymśniewytłumaczalnym;niesposóbjejbowiem
wyjaśnićjakoskładnikaprzyrody,ajeśliniejestskładnikiemprzyrody,to
czymwtakimraziejest?Sytuacjaczłowieka,abystałasięzrozumiała,wymaga
zatemumiejscowieniagowjakimśporządkuDwyższym”,wjakimśporządku
pozaempirycznym.Innymisłowy,sytuacjaczłowiekawymagaładutranscen-
dentnego,atenmożebyćukonstytuowanyjedynieprzezmit.
ŚwiatopoglądmitycznyjestzdaniemLeszkaKołakowskiegozjawiskiem
powszechnymijakotakinieodzownym,nieusuwalnymskładnikiemkażdejkul-
tury.Odmituniesposóbuciec,podobniejakniesposóbwyrugowaćgozżycia
zbiorowego,gdyżjestonprzejawemniezbywalnychcechbytowejkonstytucji
świadomościludzkiejorazjejodniesieńdoświataprzyrody.Myślę,żewtym
kontekściemożnadobrzezrozumiećheglowskiestwierdzenie,żezpojęcia
wyłoniłasięmateria.Bezświadomościpodmiotupoznającegoświatprzyrody
byłbyniebytem,bowiemprzyrodaniemahistorii.
