Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pseudodemokratycznewzorcepolityki
13
siłpolitycznych;formalnaniezależnośćmediówisumaswobódobywatelskich)
zosobnaisamwsobieniegwarantujedemokratycznegocharakterustosunków
politycznych.Pełniaiautentyzmdemokracjizapewnionesądopierowtedy,gdyte
cechywystępująłącznieidopełniająsięnawzajem.Politologmusiwięcwbadaniu
demokracjijakopraktykipolitycznejłączyćwiedzęinarzędziabadawczeustro-
joznawstwa,socjologiipolityki,psychologiipolityki,etykiorazoczywiścieteorii
polityki(przynajmniejwtychwątkach,którewiążąsięzpojęciamipodmiotowości
politycznej,wpływuiwładzy).Przydatnamubędzierównieżpamięćoznanej
triadzieStanisławaOssowskiego.Niebezpowoduprzecieżodróżniłonwartości
uznawane(coniekoniecznieznaczytosamo,cowyznawane,odczuwane,zin-
ternalizowane,gdyżrówniedobrzewgręmożewchodzićtylkoformalnerespekto-
wanieobowiązującychzasadiwzorców),wartoścideklarowane(amotywacja
iintencjadeklarowaniamożebyćrówniedobrzeżarliwajakkonformistycznalub
pełnahipokryzjiiwręczmakiaweliczna)orazwartościrealizowane(wczy-
nach,wpraktycepostępowania)3.Omawiajączaśróżnicęmiędzywartościami
codziennymiauroczystymizwróciłuwagęnamechanizmfasadowości4.
Anizaklęciaideologiczne,aniteżsamewsobienormyprawnoustrojowenie
gwarantujądemokratycznegocharakterustosunkówpolitycznych.Najlepiejotym
świadczątakiepraktykiisposobymyślenia,wktórychdemokracjatraktowanajest
nieintegralnieimaksymalistycznie,leczselektywnie,instrumentalnieifasadowo,
jakousprawiedliwieniedlawłasnejpartykularnejwygodylubdążeńdopolitycz-
negosamouprzywilejowaniaiwręczsamowładztwa.
Sąwięcpowody,bynienabieraćsięnaHczystąformę”–nafrazesy,dekla-
racjeliberalnejpoprawności,grępozorów,fasady;byodróżniaćautentycznie
demokratycznysposóbfunkcjonowaniapaństwaiżyciapolitycznegoodwzorców
pseudodemokratycznych,wktórychdemokratycznafrazeologiaiargumentacja
orazproceduralnaakuratnośćkamuflujealboanarchicznypartykularyzm,albo
dążeniedoarbitralnościrządów.
Donajbardziejcharakterystycznychformpseudodemokratycznejmentalności
ipraktykipolitycznejnależą:
•
wzorzecanarchiczny(partykularystyczny),
•
wzorzecdemoelitarny(przyjmijmytakąnazwęzbrakulepszegookreślenia
tegoparadoksu),
•
paternalistycznymodelDdemokracjikierowanej”,
•
pokrewnymuwzorzecdemokracjifasadowej,wreszcie
•
wzorzecdemoautorytarny.
3Zob.St.Ossowski,Dzieła,tomIII,Zzagadnieńpsychologiispołecznej,Warszawa1967;
rozdz.4pt.Konfliktyniewspółmiernychskalwartości.
4Ibidem,s.88–99.
