Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2
Wprowadzenie–uwarunkowaniahistoryczne
Architekturamonumentalna,czylimurowana,pojawiłasięnaPomorzuZachodnim
stosunkowopóźno,nawetwporównaniudoinnychziempolskich.Najstarszezacho-
waneświadectwapochodzązkońcaXIIwieku.Wynikatooczywiściezespecyficznych
uwarunkowańhistorycznych.Choćjużwroku1000wwynikuzjazdugnieźnieńskiego
jakojednozbiskupstwpodległychnowejmetropoliignieźnieńskiejpowstaładiecezja
kołobrzeska,upadłaonabardzoszybkowzwiązkuzreakcjąpogańskąiodpadnięciem
Pomorzaodmonarchiiwczesnopiastowskiej.Niepozostałyteżponiejświadectwaarchi-
tektoniczne-jeślijakieśbudowlezostaływzniesione,mogłybyćtojedyniekonstrukcje
drewniane.Ponownachrystianizacja-tymrazemudana-nastąpiłapozgórąstulatach,
popodbiciuizhołdowaniuPomorzaprzezBolesławaKrzywoustego.Działającyzramie-
niapolskiegoksięciabiskupbamberskiśw.Otto(wcześniejkapelannadworzeWłady-
sławaHermana)dokonałwlatach1124-1128chrystianizacjiPomorzan.Wwynikutej
akcjiw1140rokupowstałonowebiskupstwowWolinie,tymrazemjednakwyłączone
zzależnościmetropolitalnejipodległebezpośrednioStolicyApostolskiej.Wkrótcena
skutekniszczycielskichnajazdówduńskichsiedzibabiskupstwazostałaprzeniesionado
KamieniaPomorskiego,gdziew1176rokuufundowanonowąkatedrę.W1188roku
nowasiedzibazostałaoficjalniezatwierdzonaprzezpapieża.
PomorzezachowałorodzimądynastięWarcisławowiczów,późniejzwanychGryfi-
tami.Władcycizmniejszymilubwiększymisukcesamistaralisięzachowaćintegralność
iniezależnośćswojegokraju.ZależnośćodPiastówustaław1180roku,kiedytoBogu-
sławIprzestałbyćtrybutariuszemprincepsapolskiegoiuznałsięzalennikacesarza
FryderykaIBarbarossy.Jużw1185rokumusiałjednakuznaćzwierzchnictwolenne
królaDaniiKanuta.ZależnośćodDaniiutrzymałasięformalniedo1231roku,kiedyto
zwierzchnictwonadPomorzemzostałoprzyznaneprzezcesarzaFryderykaIImargrabiom
brandenburskim.Powygaśnięciuaskańskiejliniimargrabiówbrandenburskich(wlatach
1319-1320)książętapomorscyuzyskalibezpośredniązależnośćodRzeszy(przywilej
LudwikaWittelsbachaz1338roku).W1472rokudoszłodoponownegouzależnienia
odBrandenburgii,aw1493rokuPomorzeponownieuzyskałobezpośredniązależność
odRzeszy,alezacenęuznaniaprawadodziedziczeniaprzezmargrabiówwprzypadku
18
