Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
(sulęcińskiego)orazgruntownyartykułWalteraOhlego(1959)
17
okatedrzewKamieniu
Pomorskim,przygotowanydotomupowiatukamieńskiego.Mimointensywnejpracy
pokoleńbadaczy,akcjainwentaryzacjinieobjęłacałegoobszarubędącegoprzedmiotem
niniejszegoopracowania-zabrakłorównieżtakkluczowychmiejsc,jakStargard,Myślibórz,
Choszcznozokolicami.Wokresiepowojennympolscybadaczerozpoczęliuzupełnianie
tychbraków-w1952rokuukazałsięskromnyzeszytKataloguzabytkówsztukiobejmujący
powiatmyśliborski,wopracowaniuHelenyKozakiewicziZygmuntaŚwiechowskiego
18
,
aw2010rokuzostałwydanymonumentalnydwutomowyinwentarzpowiatustargardzkie-
gopodredakcjąMarcinaMajewskiego
19
.Niecoodmiennycharakterniżinwentarzemiały
publikacjeFriedrichaAdlera
20
iHansaLutscha
21
.Obajciarchitekciwswoichksiążkach
zebralibardzobogatymateriałrysunkowy(plany,przekroje,detale),któryjesttymbardziej
cenny,żezostaływnimuwzględnione,przynajmniejczęściowo,obiektypominiętewin-
wentarzach.Zuwaginapóźniejszeprzekształceniaiwojennezniszczeniawieluzabytków
trudnoprzecenićdorobektychpozytywistycznienastawionychpionierów.
NapoczątkuXXwiekuukazałysiętakżeważnepraceinterpretacyjnedotyczące
kluczowychproblemówarchitekturytychobszarów.P.Hofmannomówiłznajdującesię
nanaszymobszarzekościołycysterskiewKołbaczuiBierzwniku
22
.MonografiaSäumego
otwórczościBrunsberga,mimoznacznegopostępubadań,pozostajestałympunktem
odniesienia23,podobniejakmonografiaEhlawodniesieniudoproblematykibudowni-
ctwagranitowego24,atakżemonografiakolegiatykołobrzeskiejP.Hinza-szczególnie
ważnazewzględunawalorydokumentacyjne25.
Trudnojednakoprzećsięwrażeniu,żewporównaniuzinnymiobszaramizabytki
pomorskieniestałysięprzedwojnąprzedmiotemwielkiegozainteresowaniabadaczy,nie
zostaływzasadziewprowadzonedogłównegonurtuhistoriisztuki.
IIwojnaświatowastanowiradykalnącezuręwhistorii-oczywiście,takżehistorii
badańsztukiPomorzaiNowejMarchii-zniszczeniewieluzabytkowychbudowliizmiany
przynależnościpaństwowejtegoregionudoprowadziłydozupełnienowejsytuacji.Odbu
-
dowazrujnowanychzabytkówstwarzałaniejednokrotnieokazjedobardziejwnikliwych
studiównadmaterialnąsubstancjątychdziełarchitektury,akoniecznośćpoznaniazabyt-
kowejspuściznyprzyłączonychdoPolskiziempostawiłaprzedpolskimibadaczaminowe
wyzwania.ZtejperspektywynależydocenićwielepublikacjiGwidonaChmarzyńskiego,
którestanowiąrodzajwstępnegorozpoznaniahistoryczno-artystycznejproblematyki
17Ohle1959.
18KatalogzabytkówsztukiwPolsce.Powiatmyśliborski,1952.
19Katalogzabytkówpowiatustargardzkiego,2010,t.I-II;suplement2013.
20Adler1862-1898.
21Lutsch1890.
22Hofmann1912.
23Säume1926,s.215-325.
24Ehl1926.
25Hinz1936.
24
