Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
XXXIII
Większośćznichtoznanizliteraturyprzedmiotuwspółpracownicytzw.Trzynastki,
skupieniwokółAbrahamaGancwajcha.Wprasiesyjonistycznejtegorodzajuwątkibyły
prawienieobecne,perspektywabyłabowiemsiłąrzeczyinna.Jedyniebodajwartykule
AnszejBereszit[Pierwsiludzie]wnSzwiwie”zwróconouwagęnanieodpowiednie,tj.
niekompetentneczynyosób,którympowierzasięwgetciefunkcjepubliczne.
ObokprezentacjipostawŻydówznalazłosiętakżemiejscenaporuszenieproble-
matykipostawyludnościpolskiejorazrelacjipolsko-żydowskich.Prasaasymilatorska,
jaktopokazano,prezentowałapolskipunktwidzeniaibyłaznaczniemniejwrażliwana
tragediężydowską.Zatemnicdziwnego,żeopodobnychproblemachwśrodowiskach
polskichnawetniewspomniała.Trudnopowiedzieć,czybyłotonieświadomeprze-
oczenieosóbzapatrzonychwszlachetneideepolskości,czyteżświadomyaktcenzury,
mającynaceluuniknięcieewentualnejkrytykizestronynpolskichkolegów”,czyteż
możenaturalnareakcjanato,cobardziejdoskwieranawłasnympodwórkuiwewłas-
nymśrodowisku,zktórymjestsięmimowszystkozżytymiwktórym,chcącczynie,
zmuszonymjestsięprzebywać.
Asymilatorówwyręczyliwtymwypadkusyjoniści,którzyproblempostawpol-
skichdostrzegalidośćwyraźnie.NajwięcejtegotyputekstówznajdziemywnUndzer
Hofnung”,którytylkownumerzezmarca1942r.poświęciłtemuażdwadziały.Pierw-
szy,zatytułowanynOkwestiiżydowskiejwPolsce(uwagiirozważania)”,adrugi
nZprasypolskiej”.Zauważanownichkilkapodstawowychproblemówwrelacjach
polsko-żydowskich.Pierwszymznichbyłopojawieniesięnowychpostawantysemic-
kich,mającychźródłogłówniewoportunizmie,awynikającychbezpośredniozprze-
jęciamieniażydowskiegoiobawprzedpowrotemprawowitychwłaścicieli;drugim
-fałszywepogłoskiorzekomejzdradzieżydowskiejnawschodzie,któredotarłyszcze-
gólniesilniedocentralnejPolskipowybuchuwojnyniemiecko-sowieckiej.Trzecim
byłyzkoleicorazczęściejpodnoszonewprawicowej,alenietylko,podziemnejprasie
polskiej,hasłaantysemickie.Przestrzeganowięc,żetegorodzajumyślenieipostawy
sąszkodliwedlasamychPolakówiPolski,nawoływano,byjużterazwalczyćzprze-
jawamiantysemityzmuirugowaćantydemokratycznepojęciaorazndzikienarosty”,
któreutrudniąbudowędemokratycznejPolski.Głosytejednak,jakpokazałypóźniejsze
wypadki,okazałysiędaremne,antysemityzmkwitłwnajlepsze,aretorykaantyżydow-
ska,mimozagładyŻydówwcaleniesłabła.
Nieoznaczato,żeprasasyjonistycznawidziałapostroniepolskiejtylkoto,co
złe.Przeciwnie,zamieszczanotakżewzmiankiodziałalnościrząduwLondynie,choć
nieprzecenianowszystkiego,copolitycypolscyrobili.NałamachnUndzerHofnung”
znalazłsięnawetnProgramideowyrząduRepublikiPolskiej”,wktórympisanom.in.
odemokratycznymobliczuprzyszłegopaństwapolskiegoiwymienianowtymkon-
tekścieobokLitwinówtakżeŻydów
78
.Zupełnieinaczejukazywałatakiewydarzenia
prasaasymilatorska,którawyraźniepodnosiławszelkieprożydowskiegestylubmogące
natakiewyglądać.Dotyczytonietylkogłównychpolskichpolitykówzagranicą,lecz
takżepodziemiapolskiego,któreodczasudoczasuodnosiłosiędokwestiiżydow-
skiej.Zauważononp.ulotkęKomitetuCentralnegoPolskichSocjalistówwydaną1maja
1942r.,którazdecydowaniepotępiałazbrodniczyplanHitleranwymordowaniacałego
78Zob.dok.5.
