Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Wprowadzenie
11
2)okresdorosłydoemerytalnegocharakteryzujesięmożliwościąwolności
wyboru,samowystarczalnością,dużąwydajnościąorganizmu,leczjestjuż
okresemspadkufunkcjiżyciowych(około1%rocznie),
3)okreswyraźnegospadkuzdolnościfizycznychisensorycznychczłowieka
objawiającysięstopniowąutratąmożliwościwykonywaniaczynnościży-
ciowych;
4)szybkispadeksprawnościpowystąpieniuobjawówstarzenia,powiązany
zutratąniezależnościżycia,przyspieszeniemprocesówbiologicznychaż
dośmierci.
Początkietapówmogąbyćzmiennewczasiezewzględunaoddziaływanie
żnychczynnikówosobniczych,np.pozagenetycznych,takichjakochrona
środowiskaczystylżycia.Znaczącazmianacharakterystykizdolnościpsychofi-
zycznychnastępujeprzyrozbudowaniujejożnegorodzajuniepełnosprawno-
ścipowstająceniezależnieodprocesówstarzenia.Przyczynyniepełnosprawno-
ścisążneiwynikajązoddziaływaniatakichczynników,jaknp.rozwójcywi-
lizacji,wojny,kataklizmyczyepidemie.
Łączącpunktycharakterystyki(rys.1.3)zależnościsprawnościfizycznejod
wiekuuzyskujesięlinięłamaną,naktórejpołożeniepunktówmożeulegaćzna-
czącymzmianomwstosunkudocharakterystykiwyjściowej.Zmianysprawno-
ścipsychofizycznejczłowiekaidługościżyciazależąodżnychczynników,
np.:życiawwybranychwojewództwach(wkrajużniceśredniegowiekuwy-
nosządo2lat),nawsiiwmiastach(około1rokdłużejwkrajużyjąosobyw
miastach)czyinnychczynników.Cechytepodlegająprawurozkładunormalne-
goGaussa.
Natleczteroetapowejcharakterystykisprawnościpsychofizycznejmożna
wyróżnićczterygrupysprawności(rys.1.4):(I)obszarpełnejsprawnościczło-
wiekawystępującywokresiemiędzydojrzewaniemawiekiemprzedstarczym,
(II)obszarograniczonejsprawnościwynikającejzbrakuosiąganiapełnych
zdolnościpsychofizycznych,(III)obszarograniczonejwsposóbnienaturalny
sprawności(osobyzniepełnosprawnościązobniżonymimożliwościamipsycho-
fizycznymizewzględunaczynnikipozabiologiczneitd.),(IV)obszarograni-
czonejsprawnościspowodowanejprocesamistarzenia.
SprawnośćpsychofizycznaSpfwokreślonymrokużyciaczłowiekarjest
funkcjązależnąod:cechosobniczychorganizmu-O(konstytucjonalnychk-
zróżnicowaniasomatotypówdymorficznychd),ontogenetycznych-G,wytre-
nowania-W,niepełnosprawności-N,chorób-C,środowiskażycia-Riwie-
ku-T:
Spf(r)=f(O(k;d);G;W;N;C;R;T)