Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
X
DariuszJemielniak
Jednakgdywnaucezachodniejzczasembadaniajakościowewróciłynana-
leżnąim,równoprawnąpozycję(cownaucepolskiejwciążwydajesiębyćpro-
cesemniedokończonym),wróciłyzmienione:latawalkiolegitymizacjęistatus
naukowyspowodowały,żebadaczejakościowiprzeprowadzilifundamentalne
dyskusjemetodologiczne,którewnaukachilościowychwdużymstopniupozo-
stałyniezauważone.Przykładowo,badaczejakościowizdająsobiezazwyczaj
sprawę,żewrzetelnejpracynaukowejniezbędnejestokreślenieparadygmatu
badawczego,czylipodstawowychzałożeńdotyczącychrzeczywistościspołecznej
(Burrell,Morgan1979),wybórmetaforbadawczych,zapomocąktórychbędą
dokonywaćinterpretacjipozyskiwanegomateriału(Morgan1986;wyd.pol.
1997),adopierowramachtychkluczowychdecyzjiselekcjaodpowiednich
narzędzibadawczych.Podobnedeklaracjerzadkosąświadomierealizowane
wwieluzeszkółnaukowychstosującychbadaniailościowe.
Wartoteżzauważyć,żebadaczejakościowidużoczasuidyskusjipoświęca-
jąautorefleksjibadawczej,badaniusamegoprocesubadawczego(Jemielniak,
Kostera2010),adebatynatematroliparadygmatów,choćzostałyzapoczątko-
wanekilkadziesiątlattemu,wciążtrwają(Woźniak2010)iprzybierajączasem
wręczformękonfliktówpersonalnych(Pfeffer1995;VanMaanen1995).
Podobnie,jednymzistotnychsukcesówteoretykówjakościowychjestdo-
prowadzeniedolegitymizacjiprojektównaukowychprzeprowadzanychbez
prekonceptualizowanychhipotezbadawczych.Wtradycyjnymmodeluodkrycia
naukowego,skopiowanymznaukfizycznych,wymyślasięhipotezę,anastępnie
jątestuje.Tenmodelbywazpowodzeniemwykorzystywanywnaukachspołecz-
nychzzastosowaniemmetodilościowych,leczniesprawdzasiędlaznacznej
częściprojektówjakościowych,wktórychrozpoczęcieprocesubadawczego
zzałożonąhipoteząjestpoprostubłędem:zaletąbadańjakościowychjestich
eksploracyjnycharakter,tj.docieraniedoprawdyoludziachwsposóbczęsto
wykraczającypozato,coosobaopracowującaprojektbadawczysobiewyobra-
żała,atakżewsposóbzorientowanyraczejnarozumieniepercepcjiświataprzez
badanych,aniepoprzezabstrakcyjnekategoriepojęciowe.Dlategowbadaniach
jakościowychniezbędnejestopracowanieciekawychpytańbadawczych,ale
niehipotez.Przykładowo,pytaniembadawczymmożebyćkwestia:„Dlaczego
ludziepracują?”,alejużniehipoteza,że„ludziepracująwceluuzyskaniapre-
stiżuspołecznego”.Tomożebyćkonkluzjąprojektu,oilefaktyczniepodobny
wniosekwynikazbadań.
Różnicetemożnazilustrowaćprzykłademporównującymdwaspojrzenia
opartenabadaniachilościowychijakościowych.
Podejścieilościowe.KulturowebadaniailościoweGeertaHofstede(1980)przy-
niosłymuświatowąsławę,choćjednocześniesąuznawanezaprzykładskrajnie
upraszczającegoimetodologiczniebłędnegospojrzenianakulturęnarodową
(Baskerville2003).HofstedezbadałkilkadziesiąttysięcypracownikówIBM
w66różnychkrajachilościowymkwestionariuszeminapodstawiezebranych
