Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
VI
Przedmowadowydaniadrugiego
funkcjonowaniakapitalistycznejgospodarkirynkowej,anią
zająłsiępotemMarks.
AleAdamowiSmithowitalegitymacjaniebyłapotrzeb-
na.DoniosłośćBogactwaNarodówpoleganatym,żewkońcu
XVIIIw.stałosięonopodstawąformowanianowegosposo-
bupojmowaniaświataitrwalezapisałosięwtejroliwhisto-
riimyśliludzkiej.Ówczesnyświat,wnastępstwierewolucji
przemysłowej,zaczynałsiędopieroorganizowaćwzupełnie
innymniżdotychczaskształcie.Tworzyłsięprzemysłmaszy-
nowy,którymiałsięstaćnajbardziejprężnymdziałemgo-
spodarki.Rodziłsięsystemkapitalistyczny.Nowy,liberalny
poglądnagospodarkęumożliwiłujęciejejwkategoriero-
zumowańnaukowych.Byłotowidaćbardzopotrzebne,sko-
rojużwciągupierwszychdziesięciolecipowydaniudzieło
Smithastałosiępodstawowąlekturąówczesnejinteligencji
europejskiej.Świadczyotymwyraźniefragment,nieprzy-
padkowoprzecieżwprowadzonyprzezPuszkinadoopowie-
ścioEugeniuszuOnieginie.
IdealiberalizmuzrodziłasięnagrunciemyśliOświecenia
jakofilozofiaodnoszącasiędopolitycznychiekonomicz-
nychwarunkówżyciaspołecznego.Głównąjejmyśląbyło
to,żeżyciespołeczneniepowinnobyćprzeznikogoorga-
nizowane,leczmakształtowaćsięwwynikuspontanicznych
procesów,najakieskładająsiędziałaniawolnychobywate-
li.Byłatoideawymierzonaprzeciwtradycyjnymformom
ustrojowym,opartymnaideiboskiegoprawakrólów,awięc
napełnejdominacjiwładzymonarchównadobywatelami.
Przezdługiewiekiczynnikiembezpośredniokształtującym
warunkiżycialudzibyławolapanujących.Dlagospodar-
kibyłtogorset,któregoodrzuceniebyłoniezbędnedla
utorowaniadrogiustrojowikapitalistycznemuzjegopodsta-
wowącechąoparciemsięnaprywatnejprzedsiębiorczości
ikonkurencjirynkowej.Zadanietozostałopodjęteprzezli-
beralizmekonomiczny,zbudowanynaprzekonaniu,żenaj-
lepsząformąpożądanychspontanicznychprocesówrozwoju
powiniensięstaćswobodniedziałającyrynek.