Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
VIII
Przedmowadowydaniadrugiego
byłopierwszymwyrazemjegogłębokiegozainteresowania
formamiżyciaspołecznego.Niebyłjednakmoralizatorem.
Starałsięopisywaćświatwsposóbnaukowy.WTeoriiuczuć
moralnychpodjąłpróbęuporządkowaniazasadetyki,które
miałypomócwewłaściwymkształtowaniuwspółżycialudzi
wspołeczeństwie.WteoriiBogactwanarodówszukałodpo-
wiedzinapytanie,jaktworzyćwarunkizapewnieniapo-
wszechnegodobrobytu.
Trzebatopodkreślić–naczelnymprzedmiotemzainte-
resowaniaAdamaSmitha,gdytworzyłwizjęliberalnejgo-
spodarki,byłaracjonalnośćgospodarowaniatylkoztego
powodu,żemiałasłużyćdobruogółu.Kierującsięwłasnym
interesem,człowiekgospodarujący–homooeconomicus–miał
lepiejsłużyćdobrupublicznemu,niżgdybyświadomiesta-
wiałsobietakiezadanie.MyślSmithacechowałatroska
osprawiedliwośćspołeczną.nSpołeczeństwo–pisał–które-
goprzeważającaczęśćczłonkówjestgłodnainieszczęśliwa,
zpewnościąniemożebyćkwitnąceiszczęśliwe”.Oczekiwał
społecznejsprawiedliwościdla–jaktookreślał–nsłużby,
robotnikówirzemieślnikówwszelkiegorodzaju,stanowią-
cychprzeważającączęśćkażdegowielkiego,zorganizowa-
negospołeczeństwa”.Pisałtak:nSprawiedliwośćwymaga,
abyci,którzyżywią,odziewająizaopatrująwmieszkania
całąludnośćkraju,samimielitakiudziałwwytworzeswej
pracy,iżbymoglisięznośnieodżywiać,ubieraćimieszkać”.
Jakotłumaczdwóchksiągjegodzieła,odczuwałemwielką
przyjemność,obcującnacodzieńztymimyślami.Szkocki
filozofstałmisiędziękitemubliskąosobą,ajegoliberalizm
–bliskimsposobemmyślenia.
Ciekawe,żeliberalizmSmithabyłbardzopodobniepoj-
mowanyprzeznajwybitniejszegopolskiegokrzewicielajego
nauki,FryderykaSkarbka,któregoliberalnepoglądyniewy-
rażałysiętylkowfunkcjachprofesorskich,leczskłoniłygo
nawet–uzaraniakapitalizmuprzemysłowegowKrólestwie
Polskim–doprowadzeniaaktywnejdziałalnościopiekuńczej
iorganizowaniawtymkierunkuśrodkówpublicznych.