Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
VIII
Przedmowadowydaniadrugiego
byłopierwszymwyrazemjegogłębokiegozainteresowania
formamiżyciaspołecznego.Niebyłjednakmoralizatorem.
Starałsięopisywaćświatwsposóbnaukowy.WTeoriiuczuć
moralnychpodjąłpróbęuporządkowaniazasadetyki,które
miałypomócwewłaściwymkształtowaniuwspółżycialudzi
wspołeczeństwie.WteoriiBogactwanarodówszukałodpo-
wiedzinapytanie,jaktworzyćwarunkizapewnieniapo-
wszechnegodobrobytu.
Trzebatopodkreślićnaczelnymprzedmiotemzainte-
resowaniaAdamaSmitha,gdytworzyłwizjęliberalnejgo-
spodarki,byłaracjonalnośćgospodarowaniatylkoztego
powodu,żemiałasłużyćdobruogółu.Kierującsięwłasnym
interesem,człowiekgospodarującyhomooeconomicusmiał
lepiejsłużyćdobrupublicznemu,niżgdybyświadomiesta-
wiałsobietakiezadanie.MyślSmithacechowałatroska
osprawiedliwośćspołeczną.nSpołeczeństwopisałktóre-
goprzeważającaczęśćczłonkówjestgłodnainieszczęśliwa,
zpewnościąniemożebyćkwitnąceiszczęśliwe”.Oczekiwał
społecznejsprawiedliwościdlajaktookreślałnsłużby,
robotnikówirzemieślnikówwszelkiegorodzaju,stanowią-
cychprzeważającączęśćkażdegowielkiego,zorganizowa-
negospołeczeństwa”.Pisałtak:nSprawiedliwośćwymaga,
abyci,którzyżywią,odziewająizaopatrująwmieszkania
całąludnośćkraju,samimielitakiudziałwwytworzeswej
pracy,iżbymoglisięznośnieodżywiać,ubieraćimieszkać”.
Jakotłumaczdwóchksiągjegodzieła,odczuwałemwielką
przyjemność,obcującnacodzieńztymimyślami.Szkocki
filozofstałmisiędziękitemubliskąosobą,ajegoliberalizm
bliskimsposobemmyślenia.
Ciekawe,żeliberalizmSmithabyłbardzopodobniepoj-
mowanyprzeznajwybitniejszegopolskiegokrzewicielajego
nauki,FryderykaSkarbka,któregoliberalnepoglądyniewy-
rażałysiętylkowfunkcjachprofesorskich,leczskłoniłygo
nawetuzaraniakapitalizmuprzemysłowegowKrólestwie
Polskimdoprowadzeniaaktywnejdziałalnościopiekuńczej
iorganizowaniawtymkierunkuśrodkówpublicznych.