Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.ZAMIASTWSTĘPU.RZECZOBARDONIE
Jestwwierszuitrzecibardon–ngłuchy”.Właściwiepojawiłsięonjako
zniszczonybardonalcejski,zzerwanymistrunami,rzuconywfaleLety.Czy
jednakbardonngłuchy”oznaczatylkoodrzuconymodelpoezjipatriotycz-
nej?Logikawierszajestinna.Poezjaalcejskazostaławybranawskutekkry-
tykizestronysłuchaczywcześniejszego–safickiego–modelu.Jednakoba
modelezostałyostateczniewzgardzoneprzezsłuchaczy.Czywięcodrzucenie
bardonuoznaczaodrzucenietylkojednegomodelupoezji,akrytykasłucha-
czydotyczywyłącznietego,żewłaśnietympatriotyczno-politycznymmode-
lemwzgardzili?Chybanie.
AzatemmożenależałobypostrzegaćbardonwEkskuziejakosymbolpo-
ezjiwogóle.Teninstrumentdasięnastroićwsposóbalcejsko-ursynowski
albowsposóbsaficki.Jeślitakodczytamysymbol,możemyfinałwierszazin-
terpretowaćjakozerwaniezpoezjąipublicznościąwogóle49.Dramatyzm
tegofinałupodkreślafakt,żeEkskuzazamykacałycyklSonetów(wygrywany
notabeneraczejnabardoniesafickimniżalcejskim).Podkreślagotakżegwał-
towneurwanieostatniegowersu.
CytowanyjużCzesławZgorzelskiprzywołujekrążącewśródbliskichMic-
kiewicza,anawetpojawiającesięwniektórychwydaniachpośredniówkowe
dopełnienieostatniegowersusonetu:nLeczprzyjdziegodzinaś”.Miałobyć
onojakobywpełniautorskie50(wistociezaśznalazłosięjedyniewegzempla-
rzudedykowanymprzezpoetęoficerowirosyjskiemuJerzemuPoznańskie-
mu,adopisałjezapewnesamPoznański[DI,550]).Pominęskądinądnie-
zwykleważnyproblem,czytozakończenieutworujestwogóleautorskie,bo
możnajeprzecieżtraktowaćjakowspółczesnąMickiewiczowiinterpretację
(konkretyzację)wiersza.Alejeślinprzyjdziegodzina”,tojakagodzina?Go-
dzinaczego?Oczywiście–godzina,wktórejbardonpoety(tu:Mickiewicza)
zyskarozumiejącychiwdzięcznychsłuchaczy.Aleznowu–czychodzijedy-
nieoichpełnezrozumienieizaakceptowanieprzeznichwyłączniepolitycz-
no-patriotycznychtreści,czyteżcałościwieszczejpoezji?Jeślitopierwsze,to
mielibyśmydoczynieniazodczytaniemwierszakompletnielekceważącym
49InaczejodczytujezakończeniesonetuEwaSzczeglacka-Pawłowska,widząca
wnimndowódwolnościartystyodrzucającego»naoczachczytelnika«kostiumibardon
alcejski,któryczytelnicyniejednokrotniepróbowalimunałożyć”(E.Szczeglacka-
Pawłowska,Romantyzm„brulionowy”,Warszawa2015,s.158–163).Jeżelitak,tomoże
wartotęinterpretacjęrozszerzyćiodczytaćsonetjakoironiczneusprawiedliwienie/
przeprosiny,awistociedumnestwierdzenie,żeniezależny,romantycznyartysta
odrzucaobatenstroje”:alcejskiisaficki,którenarzucająmusłuchaczeiktórecisami
słuchaczekrytykują(boisięgnięciepobardonsafickijestwjakiejśmierzewarunkowane
rówieśniczymotoczeniem,azatemidopasowaniemsiędooczekiwańodbiorców).
50Cz.Zgorzelski,Komentarz,[w:]A.Mickiewicz,Wybórpoezyj,t.2,s.76.
20
