Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
Żabazmieniasięwksięcia,książęwkruka,pięknakobietawstaruchę,kró-
lewnawogrzycę,łachmanywsukniębalową,dyniawkarocę,aksiążkawportal
wiodącydoczarodziejskiejkrainy.Takierzeczymogąsiędziaćtylkowbaśni.Prze-
obrażenietojednazjejnajbardziejcharakterystycznychcech.Przemianompodle-
gazarównoformabajki,zwanejtakżebaśnią,jakinadawanegatunkowiznaczenie
(widzianownimprzejawpierwotnychwierzeń,skryptobrzędów,wyraznarodo-
wegoducha,społecznychaspiracji,psychologicznychproblemówjednostkilubteż
ponadindywidualnycharchetypówczywreszcienarzędziepedagogiki1).
Współczesnezróżnicowanietekstówczyniwdyskursienaukowymconaj-
mniejodpięćdziesięciulatdyskusyjnąseparacjępojęćbajkiibaśni,choćwdydak-
tyceszkolnejpozostajeonajasnaioczywista.Twórcywykorzystująwtychsamych
tekstachelementyprzynależącedoobugatunków,atytulaturautworówbardziej
niżgenologicznymiwyznacznikamizdeterminowanajestodbiorcą(dziecięcym
lubdorosłym),tonemutworu(ironicznymlubserio)alboczystąfantazjąautora.
Terminologicznejprecyzjiniesprzyjatakżeinterdyscyplinarnośćbadańnadbaj-
kowościąibaśniowością-stanowiąonedomenęzarównofolklorystów,jakilite-
raturoznawców.Jakkolwiekwjęzykachobudyscyplinfunkcjonująwymienione
pojęcia,ichzasięgcałkowiciesięniepokrywa.Zewszechmiarpożądaneprzeni-
kaniesięrefleksjiliteraturoznawczejifolklorystycznejnieuchronnieprowadzido
niejednoznacznościlubkoniecznościrozbudowyterminówzapomocąepitetów
lubdodatkowychobjaśnień.Terminologicznyzamętpogłębiauzus,bajkąpotocz-
nienazywasiębowiemutworydladzieciwogóle-bezwzględunaukształtowanie
świataprzedstawionego,narracji,językaczynawetmedium.Wtejsytuacjimożna
1Zob.J.Zipes,BreakingtheMagicSpell.RadicalTheoriesofFolkandFairyTales.Lexington,
UniversityPressofKentucky2002,s.7-8;L.Dégh,Grimm’sHouseholdTalesanditsPlaceinthe
Household:TheSocialRelevanceofaControversialClassic.Wzb.:FairyTalesasWaysofKnowing.
EssaysonMärcheninPsychology,SocietyandLiterature.Red.M.M.Metzner,K.Mommsen.Bern,
PeterLangAG1981,s.34;B.Bettelheim,Cudowneipożyteczne.Oznaczeniachiwartościachbaśni.
Przeł.iprzedmowąopatrzyłaD.Danek.Warszawa,PIW1985,s.41;A.Nikliborc[Głoswdyskusji].
Wzb.:Baśńidziecko.Wstęp,wybórioprac.H.Skrobiszewska.Warszawa,LudowaSpółdzielnia
Wydawnicza1978,s.246-247.
11
WydawnictwoNaukoweUAM–wszelkieprawazastrzeżone
