Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
unproduktiv”).Zkolei„Ossis”majązachodnich
berlińczykówza„wywyższającychsię,egoistycznych
ileniwych”(„elitär,egoistischundfaul”)29.Jürgen
Kockazauważył,że„przeniesienie
zachodnioniemieckichwzorcównaterenbyłejNRD
udałosięstosunkowodobrzenapoziomieporządku
konstytucyjnego,prawnegoiinstytucjonalnego.Jednak
napotykazdecydowanyopórinieposunęłosięzbyt
dalekowkwestiistosunkówspołecznych,kultury
politycznejicodziennegożycia”30.
Mimowszystkotakżewspółczuciedlamieszkańców
byłejNRDmożeposunąćsięzadaleko.Ichczęść
Berlinazostałaprzekształconaniedopoznaniagłównie
zazachodniepieniądze:niedawnąmartwotęzastąpiły
ruchliwe,koloroweuliceisklepy,zapanowałnowyduch
wolności.Niezależnieodtego,comówiąobecnie
oswym„koleżeństwie”czywspaniałychkorzyściach
zokresuNRD,całkowityupadeknastąpiłjeszczeprzed
1989rokiem,aiwcześniejNRDtrwałajedyniedzięki
sileSowietówiichpomagierów,takichjakErich
Honecker,ErichMielkeczyMarkusWolf.Ceną
za„dobrodziejstwa”byłyzbrodnieiprześladowania;
Wolfprzyznałnawet,żesprzedaż„dysydentów”była
największymźródłemdochodówpaństwawtwardej
walucie.KresistnieniaNRDjestwięcczymś,zczego
należysięcieszyć,anieconależyopłakiwać.
Nawetbezolbrzymichfinansowych
ipsychologicznychkosztówponownegozjednoczenia
Berlinowitrudnobyłobyprzekonaćwszystkich
Niemców,żetodobryruch.Najbardziejceniony
projektantSpreebogen,architektAxelSchultes,
narzekałw1997roku:„Berlinzmierzachybazbyt
pospieszniekuprzyszłości.Początkowaeuforiazostała
przyćmionapoczuciemnienadążania[…],obawąprzed
błędami,przedpodejmowaniemryzyka,strachemprzed
utratątożsamości”.SchulteszacytowałnawetTheodora
Fontanego,którynastępującopodsumowałrozbudowę
Berlinapo1870roku:„Miastosięrozrasta,alefuszerka
trwanadal”31.DrWolfgangSchäublebłagałNiemców
