Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Normatywnepodstawyliberalnychteoriisprawiedliwości
29
jakoludziwolnych,przekonaćdozaakceptowaniaodpowiednichreguł.Zatem
jedyniemysamijakoautonomicznepodmiotymożemyswojąwłasnądecyzją
zobowiązaćsiędoprzestrzeganiaokreślonychpraw.
Wolność
Wcentrumwszystkichteoriizwiązanychzliberalizmemznajdujesiępojęcie
wolności.Stwierdzenieto,pojawiającesięwkażdejpracypoświęconejliberali-
zmowi,stanowidogodnypunktwyjściadodalszychszczegółowychanaliz.Jest
takdlatego,żepojęciewolnościjestdlaprzedstawicieliomawianychwpracy
stanowiskpodstawowąkategoriąwsensienormatywnym.Dlategoteżkażde
ograniczającejąprawo,szczególnietodziałająceprzyużyciuśrodkówprzy-
musu,należyuzasadnić.Dotyczytorównieżkompetencjiwładzypolitycznej,
którejdecyzje,zewzględunaprzyznanejejuprawnieniedoograniczeniawol-
nościobywateli,musząbyćcodozasadymożliwedozaakceptowaniaprzez
wszystkich.
Mimowszystkozewzględunaróżnorodnośćperspektywteoretycznychwy-
stępującychwobrębieliberalizmutrudnozarazemjegoprzedstawicielomwyod-
rębnićwspólnąpłaszczyznęporozumieniawkwestiizakresuwolności.Dlatego
teżliberalnyideałochronywolnościindywidualnejprowadzizazwyczajdotwo-
rzeniaodmiennychzasadsprawiedliwości,regułprawaczykoncepcjiinstytucji
międzynarodowych5.Dlaminimalistówzobowiązaniepaństwdoochronywol-
nościjestwistocieobietnicą,żeobywateleniebędąużywaliwobecsiebieprzy-
musufizycznego.Wielumaksymalistycznienastawionychliberałówskłaniasię
zaśkubardziejpozytywnymkoncepcjomwolności.PrzykładowodlaThomasa
H.Greenaosobęuznaćmożemyzawolnątylkowówczas,gdyjestsamodzielna
lubautonomiczna6.Owakoncepcjapozytywnejwolnościopartejnaautonomii
jestczęstorozumianajakokoniecznośćposiadaniapotencjałuwystarczającego
dodziałanialubumożliwiającegodążeniedowłasnychcelów7.
5Skutkizwiązanezróżnicąwrozumieniuwolnościindywidualnejwidaćdobrzewdyskusjioroli
izakresiestosowaniaprawczłowieka.Minimaliściakcentujągłównieochronępolitycznych
prawczłowieka,maksymaliścizaśdokatalogutegodołączająjeszczeprawaekonomiczneikul-
turowe.
6Wtymsensie,wramachteoriiliberalnychistniejesilnynurtrozumieniawolnościjednostko-
wejjakosamodzielnościdziałaniaidecydowania.Zob.np.I.Kant,Metafizykamoralności,tłum.
E.Nowak,WNPWN,Warszawa2005.
7Wprzypadkutakiejinterpretacjiosoba,którejniezostałozabronioneczłonkostwonp.wklu-
biegolfowym,alektórajestzbytbiedna,abysobienatopozwolić,niemożezostaćjegoczłon-
kiem,nawetgdybychciała,ponieważnieposiadawystarczającychśrodków,któretoumożli-
wiają.Jejwolnośćjestwięcograniczona.
