Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Normatywnepodstawyliberalnychteoriisprawiedliwości
Równość
31
Pojęcierówności,podobniejakwolności,rozumianejestwróżnychteoriachli-
beralizmunawielesposobów.Najczęściejoznaczarównośćwobecprawapoj-
mowanątak,żeprzyjęteregulacjeprawnepowinnystosowaćsiędowszystkich
wtymsamymstopniu(jesttopierwszazczterechnajważniejszychformrówno-
ści).ZasadatajużuMillaoznaczała,żejednostkirównenależytraktowaćrów-
no,anierówne-nierówno.Stanowionaimperatywbezstronnegotraktowania
podmiotów.
Równośćwobecprawajestzatemwłaściwymstosowaniemokreślonejnor-
my,„jednegoprawidładowszystkichczłonkówjednejkategoriiistotnej”11.Tak
rozumianarównośćumożliwiajednolitestosowanieprawa.Jeśliistniejąpewne
wyjątkiodtejregulacji(np.prawamniejszości),topowinnybyćoneprecyzyjnie
zdefiniowaneizawszemusizanimistaćważnaprzesłanka(np.ochronapraktyk
religijnych).Prawomabyćbezstronne.Innymisłowy,słabsiniepowinnimieć
gorszejochronyniżsilniejsi,abiedniejszepaństwagorszychwarunkówwnego-
cjacjachmiędzynarodowychniżbogatsze.
Drugaformatorównośćwobecprawpolitycznych.Wedługtejzasadywszy-
scy,którzypodlegająpodobnymregulacjom,powinnimiećidentycznemożli-
wościwtworzeniuprawa.Cowięcej,abyrównośćwobecprawpolitycznych
byłarzeczywista,aniepozorna,kryteriumtomusiuwzględniaćkwestietakie
jaksposóbdystrybucjidochoduorazwpływjegopodziałunafaktycznąrów-
nośćpodmiotów.Zgodnieztymrozumowaniemwiększośćliberalnychteorii
sprawiedliwości(takżewskalimiędzynarodowej)postulujetezę,żedozacho-
waniapolitycznejrównościwstosunkachmiędzypaństwowychkoniecznejest
ograniczenieekonomicznychnierówności,aprzynajmniejinstytucjonalneza-
gwarantowaniemechanizmu,którybędziepozwalałsłabiejrozwiniętymkra-
jomosiągnąćpoziomwystarczającydozaspokojeniapodstawowychpotrzeb
obywateli.
Trzeciaformatorównośćspołeczna.ZaDavidemMilleremmożnarozumieć
jąjako„podstawowąpropozycjęstatusuosobywspołeczeństwie,manifesto-
wanąpoprzezsposób,wjakijestonapostrzeganaprzezpubliczneinstytucje
lubprzezinnejednostki”12.Wtymujęciuspołeczeństwapowinnydążyćdo
uznaniawszystkichosóbzamoralnierówne.Zgodnieztązasadąwskalimię-
dzynarodowejpaństwa-analogiczniedojednostekwkraju-należytraktować
Senokreśliłmianem„możliwości”,zob.A.Sen,Nierówności.Dalszerozważania,tłum.I.Topiń-
ska,Znak,Kraków2000;H.Steiner,AnEssayonRights,Blackwell,Oxford1994.
11Ch.Perelman,Osprawiedliwości,s.73.
12D.Miller,OnNationality,s.206.
