Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
CzęśćI.Międzynarodowyanarchizm
ideakonstytucjonalizmuopierasięnazałożeniuoistnieniuprawobywatelskich
ograniczającychdziałaniawładzywpaństwie22.
Podkreślićtrzeba,żewujęciutakimbezstronnośćniestanowisynonimubra-
kuwartościowania.Wteoriachliberalnychwystępujeoczywiściepriorytetzarów-
nookreślonejkoncepcjiwolności(najczęściejnegatywnej),jakipriorytetrówno-
ścirozumianyjakorównatroskaowszystkiepodmioty.Liberałowiestarająsię
jednocześnietakdefiniowaćtepodstawowewartości,abynieuprzywilejowywały
onejednejkoncepcjidobregożyciaidawałysiępogodzićzinnymikoncepcja-
mimoralnymiipolitycznymi.Tenmodelniezakładazatemprawdziwościżadnej
wybranejkoncepcjidobregożycia.Nieoznaczatonatomiast,żeniewyklucza
określonychmodeliwspółżyciajakoniemoralnych.Ideabezstronnościjestra-
czejmetodąokreślaniapodstawowychzasadsprawiedliwościwspluralizowanym
świecie(zarównowewnątrzwspólnotpolitycznych,jakiwstosunkachmiędzy-
narodowych).Tegorodzajubezstronnośćmożnaokreślićjakobezstronnośćdru-
giegorzędu,ponieważniewymagaodpodmiotów,bysamewswoichdecyzjach
przyjęłynagelowskąperspektywęwidoku„znikąd”23.Takakoncepcjabezstronno-
ściodnosisiędosystemuzasad,aniedojednostkowychdecyzji.Oczekiwanie,
byjednostkiprzyjmowałybezstronnąperspektywę,jestwramachliberalizmu
klasyfikowanezregułyjakoobarczanieichnadmiernymciężarem.Oczekujesię
odnichjedynieuznaniazasadysprawiedliwości,atakżetakiegorezultatupodej-
mowaniadecyzji,którymożebyćuprawomocnionyzperspektywybezstronności.
Uzasadnienietakieodnosisiędotego,coRawlsnazwałmianemstrukturypodsta-
wowej.Powyższerozumowaniepowoduje,żeniektórejednostkiipaństwabędą
miałyprawodziałaćwtakisposób,żeinniuznającichdziałaniazaniewłaściwe,
będąjejednocześnietolerowali24.Oczywiścieponadpoziomemstrukturypod-
stawowejwciążbędziedochodziłodopoważnychsporówdotyczącychokreślo-
nychrozwiązań.Wobrębiepropozycjiliberalnychnajbardziejpreferowanymspo-
sobemskutecznegoichzakończeniajeststworzenieinstytucjizapewniających
przestrzeńdonegocjacjiidialogu.Jednakrozwiązaniewszystkichkonfliktowych
kwestiimoralnychzewzględunaistniejącypluralizmpozostajewtejsytuacjide
factopozazakresemliberalnychrozstrzygnięć.Mimowszystko,cobędęsięstarał
pokazaćwpracy,umiarkowaneteoriesprawiedliwościpróbująznaleźćtakiekom-
22Niewszystkiepodejścialiberalneodwołująsiędobezstronności,niewszystkieteżtaksamo
jąrozumieją.Jednakwramachmyśliliberalnejjesttoczęstoprzyjmowanemetazałożenie,aby
podobneprzypadkitraktowaćpodobnie-przekonanietojestistotneprzytworzeniuzasad
sprawiedliwościtakżewstosunkachmiędzynarodowych.Zob.B.Barry,JusticeasImpartiality,
ClarendonPress,Oxford1995.
23Zob.T.Nagel,Widokznikąd,tłum.C.Cieśliński,Aletheia,Warszawa1997.
24Zob.rozdział3.
