Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1)państwojestpojęciemszerszymniżrząd,ponieważobejmujewszyst-
kieinstytucjepubliczneiwszystkichczłonkówspołeczeństwa,arządjest
jedyniejegoczęścią;
2)państwotrwanieprzerwanie,podczasgdyrządysięzmieniają,asys-
temyrządzeniamogąbyćreformowaneireorganizowane;
3)rządjestśrodkiemumożliwiającymfunkcjonowaniewładzypaństwo-
wej;formułującirealizującpolitykępaństwarządjestjego„mózgiem”
iutrwalajegoistnienie;
4)państwosprawujewładzębezosobową,aodpracownikówinstytucji
państwowejoczekujesięapolityczności,abyzapewnićneutralnośćor-
ganówpaństwapoprzezopieraniesięideologicznemuwpływowiak-
tualnegorządu;
5)państworeprezentuje(przynajmniejwteorii)interesyspołeczeństwa
(działanarzeczdobrawspólnego,zgodniezwoląpowszechną),pod-
czasgdyrządreprezentujeprzedewszystkimpostulatytych,którzysą
akuratuwładzy.
Systempolityczny,czyliustrójpaństwa,jestszerszympojęciemniżrząd
iobejmujezarównomechanizmyrządzeniaiinstytucjepaństwowe,jakistruk-
turyorazprocesy,wobrębiektórychwspółdziałająonezespołeczeństwem.
Odzwierciedlaonsiećpowiązań,wramachktórychdziałarząd(ang.
output),np.określonąpolitykę,jakoreakcjęnazaistniałeuwarunkowania
społeczne(ang.input),np.określoneżądaniaspołeczne.Jestonczęścią(pod-
systemem)większegosystemuspołecznego,którytrwa,pomimożerządy
zwyklesięzmieniają.Systempolitycznymożeuleczmianiewwynikurewo-
lucyjnychwstrząsówwewnętrznychlubnaskutekinterwencjizbrojnejze
stronyinnychpaństw.Abyzrozumiećiporównać,atakżeocenićskutecz-
nośćipowodzenieróżnychsystemówpolitycznych,dokonujesięichpo-
działunaróżnekategorie22.
WedługklasyfikacjiklasycznejwynikającejzpracArystotelesaiopartejna
odpowiedzinapytania:ktorządziiktoodnosiztegokorzyściwyodrębniasię
trzykategorieustrojówwłaściwych,wktórychrządysprawowanesądlado-
brawspólnego:monarchię(jednowładztwo),arystokrację(władzaniewielu)
ipoliteję(władzamas)(tabela1.1).JednocześnieArystoteleswskazujenaich
zwyrodniałeformy:tyranięwstosunkudomonarchii,oligarchięwodniesie-
niudoarystokracjiidemokracjęwopozycjidopolitei,wktórychwładzanie
troszczysięodobroogółu,leczsprawowanajestdlakorzyścirządzących23.
1111111
22Zob.A.Heywood,Politologia…,s.30-31.
23Zob.Arystoteles,Polityka,tłum.L.Piotrowicz,WydawnictwoNaukowePWN,War-
szawa2011,s.86.Zob.także:A.Heywood,Politologia...,s.30-34.
24
