Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.9.TROCHĘINFORMACJIODAWKACHSUBSTANCJI
37
Rys.1.1.a)Wpływdawkipierwiastkaśladowegonakondycjęorganizmu,b)tolerancjaorganizmu
napierwiastkiśladowe:Cd–silnietoksyczne,Sb–średniotoksyczne,Al–wmałymstopniutoksyczne
Szkodliwymożebyćzarównobrakczyniedobór,jakinadmiardanego
pierwiastkapodstawowego,coprzedstawiadiagramBertranda(rys.1.1a).
Wceluwywołaniaokreślonychefektówfizjologicznychworganizmie,stęże-
niepierwiastkamusibyćwiększeodpewnejwartościgranicznejA.Pojej
przekroczeniuobserwujesięzwiększanietychefektówzewzrostemstężenia
pierwiastka.Wciążjednakwystępujejegoniedobór,ażdoosiągnięciawarto-
ścioptymalnejB.Większedawkiniepowodujążadnejpoprawywwypełnia-
niudanejfunkcjifizjologicznej:dziękimechanizmowihomeostazynadmiar
pierwiastkaśladowegojestwydalanyzorganizmu.Gdyjednakstężenietego
składnikaprzekroczywartośćC–stajesięontoksyczny,ponieważorganizm
nienadążagowydalać.PunktDodpowiadadawceśmiertelnej.Szerokość
plateaunakrzywejzmieniasiędlaróżnychorganizmów–dlassakówjestona
dośćduża,natomiastdlaniektórychbakterii–bardzomała.
Zaznaczonenarys.1.1azakresydaweksąoczywiścieróżnedlapo-
szczególnychpierwiastków,choćkształtkrzywejjesttakisam.Potwierdzająto
daneztab.1.2,wktórejporównanodlaprzykładudobowedawkifluoruiselenu
wpływającewokreślonysposóbnaorganizmzwierzęcia.
Narysunku1.1bpokazano,jakzmieniasiętolerancjaorganizmunapier-
wiastkiśladoweodotychczasnieznanychfunkcjachbiologicznych.Dometali
silnietoksycznychnależąkadm,rtęćiołów.Pierwiastkamiśredniotoksycznymi
sąarseniantymon.Metalemwniewielkimstopniutoksycznymjestglin.
Tabela1.2.Wpływdobowychdawekfluoruiselenunaorganizmzwierzęcia
Odczucieorganizmuzwierzęcia
Brak
Niedobór
Dawkaoptymalna
Dawkatoksyczna
Dawkaśmiertelna
Dawkafluoru,mg
Dawkaselenu,mg
<0,5
0,5–2,0
02–10
10–20
>20
<0,01
0,01–0,05
0,05–0,20
0,20–1,00
>1,00
