Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4
1.Strukturakowalencyjnapeptydówibiałek
kwasównadanotrzyliterowyskrót.Wwiększościprzypadkówsątotrzypierwsze
literynazwy;wyjątkitoasparagina(Asn)orazglutamina(Gln),któretrzebabyło
jakośodróżnićodichmacierzystychkwasów,atakżeizoleucyna(Ile)oraztryp-
tofan(Trp).Wtabeli1.1podanoteżjednoliteroweoznaczeniaaminokwasów.W
wieluprzypadkachsątopoprostupierwszeliterynazwy,aleniezawszebyłoto
możliwezewzględunadwuznaczności.Jeślinazwydwóchlubwięcejaminokwasów
zaczynająsięnatęsamąliterę,stosujesięjąjakooznaczenietego,którywystę-
pujenajpowszechniej(np.Adlaalaniny).Pozostałymprzypisanoinnelitery,np.
kwasowiasparaginowemuD,asparaginieN,argininiezaśR.Wyborutychliterdo-
konanowsposóbdośćfantazyjny,wykorzystującdwuznacznościwbrzmieniubądź
pisowniodpowiednichnazwangielskich.Niektóre(np.Y,W,N,QczyK)wybrano
całkiemarbitralnie.Ważnejestwkażdymrazie,abyoswoićsięztymisymbolami.
Ichprzydatnośćstaniesięoczywistaniecopóźniej,kiedyprzejdziemydoomawiania
budowyrealnieistniejącychbiałek.
1.3.
Właściwościaminokwasów
Niebędziemysięwtymmiejscuzajmowaćwłaściwościamichemicznymiamino-
kwasów.Grupyα-aminowaiα-karboksylowasąinteresującegłówniewkontekście
chemicznejsyntezypeptydów.Jesttotematrozdziału2idlategotamumieścili-
śmyopistychgrup.Zkoleiłańcuchybocznewwolnychaminokwasachwykazują
zwykłedlatakichstrukturwłaściwości,któreopisanesąwlicznychklasycznych
Chiralnypochodziodgreckie-
gookreśleniadłoni,cowiążesię
zfaktem,żecząsteczkichiral-
nejijejlustrzanegoodbicianie
możnanasiebienałożyć—po-
dobniejaklewejiprawejdło-
ni(któreteżmająsiędosie-
biejakprzedmiotijegoodbicie
lustrzane).Chiralnesąwszyst-
kiezwiązkizawierająceatomwę-
glazczteremaróżnymipodstaw-
nikami.Atomwęglawpołoże-
niuawaminokwasach(zwy-
jątkiemglicyny)towłaśnieta-
kiatom.Atomwęgla,zasprawą
któregocząsteczkanabieracechy
chiralności,nazywamyatomem
lubcentrumstereogenicznym.
Dwieformyzwiązkubędąceswy-
miodbiciamilustrzanyminoszą
nazwęenancjomerów.
podręcznikachchemiiorganicznej.Ciekawszejest,jakim
modyfikacjomwłaściwościteulegająwbiałkach—tozaś
jesttematemrozdziału5.
1.3.1.Stereochemia
Jednązrzucającychsięwoczycechaminokwasów(zwy-
jątkiemglicyny)jestwystępowaniewnichconajmniej
jednegocentrumstereogenicznego;innymisłowy,czą-
steczkiaminokwasówsąchiralne.Problematykętęomówił
szczegółowoMorris[1],amyzajmiemysięniątutaj
tylkoskrótowo.Struktury3i4przedstawiająwzory
projekcyjneFischeradwóchformaminokwasów.
Przypomnijmy
przyjęte
powszechnie
konwencje:
a)łańcuchwęglowyrysujemypionowo;b)nasamej
górzeumieszczamyatomwęglananajwyższymstopniu
utlenienia;c)wiązaniazaznaczonekreskamipionowymi
skierowanesąpodpłaszczyznęrysunku,apoziomymi—
wystająponadtępłaszczyznę.Pamiętajmyteż,żejeśliwe
wzorzeFischeradwiegrupyzamieniasięmiejscami,doko-
