Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2
1.Strukturakowalencyjnapeptydówibiałek
•
Enzymykatalizująreakcjechemiczneskładającesięnaprocesyżyciowe,często
zwiększającichszybkośćowielerzędówwielkości.
•
Białkaregulatorowekontrolująekspresjęinformacjigenetycznejiodpowied-
niezestrojeniereakcjichemicznychnieustanniezachodzącychwkomórce.
•
Białkatransportoweprzenosząinnecząsteczkiworganizmiezmiejscana
miejsce.Naprzykładbiałkohemoglobinaprzenositlenwkrwiobiegu.
•
Immunoglobuliny(zwaneteżprzeciwciałami)stanowiąpierwsząlinięobrony
przedobcymibiałkamiiatakującymipatogenami.
•
Białkamięśniowewykonująpracęzwiązanązeskurczemmięśni.
•
Kolagen,jednozbiałeknajobficiejwystępującychworganizmie,jestzasadni-
czymelementemstrukturalnymskóry,kościiścięgien.
•
Toksynyprodukowaneprzezmikroorganizmyczęstosąbiałkami.Naprzykład
toksynawytwarzanaprzezClostridiumbotulinum—organizmodpowiedzialny
zapsuciesiężywności—jestjednąznajsilniejszychznanychtrucizn.
Jużpowyższalistastanowiwystarczającypowód,dlaktóregobiolodzyintere-
sująsiębiałkami,aledlaczegomielibytozainteresowaniedzielićchemicy?Zche-
micznegopunktuwidzeniabiałkasątworamiogromnieskomplikowanymi;analiza
ichstrukturimechanizmówwypełnianiaposzczególnychfunkcjitoproblemyoza-
sadniczymznaczeniuwchemii.Niebudziwięczdziwienia,żeodponad100lat
chemicyzajmująsięoczyszczaniembiałek,badaniemichstrukturyipoznawaniem
mechanizmówichdziałania.Niniejszaksiążkastanowiwprowadzeniedotejproble-
matyki.
1.2.
Aminokwasyjakopodstawoweczęściskładowebiałek
Białkazbudowanesąz19α-aminokwasóworaziminokwasu—proliny.Ogólną
strukturęα-aminokwasupokazujewzór1,astrukturęproliny—wzór2.Zwróćmy
uwagę,żewdalszejczęściksiążki—podobniejakiwin-
nychźródłach—termin„aminokwas”używanyjestjako
synonimα-aminokwasuinajczęściejobejmujetakżepro-
linę.Częstonaprzykładspotkaćmożnazdanie,żebiał-
kazbudowanesąz20różnychaminokwasów;niejestto
stwierdzeniewpełniprecyzyjne,alewygodnejakoskrót.
Tym,coodróżniaodsiebieposzczególneaminokwa-
sy,jestcharakterłańcuchabocznegoR.Wtabeli1.1
podzielono19α-aminokwasówwystępującychwbiałkach
podwzględemnaturyichłańcuchówbocznych.Naobec-
nymetapienietrzebastaraćsięzapamiętaćprzedstawio-
nychtamdanych;oswoimysięznimipodczasdalszegowykładu,awraziepotrzeby
zawszemożnabędziezajrzećdotab.1.1.
Nazwyaminokwasówpodanewtab.1.1niesąnazwamisystematycznymi,jed-
nakżetowłaśnieonesąpowszechniestosowane.Oprócznazwykażdemuzamino-
