Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ModeleOpenAccessiichrealizacjawPolsce
19
JAKIOPENACCESS?
MimożeOpenAccessstałsięnaświecieuznanymmodelemkomunikowania
naukowego,tojednakciąglepozostajenamarginesiegłównegonurtusystemu
subskrypcyjnego.19Jednąznajwiększychprzeszkódwtransformacjidosystemu
OAsąkoszty.Szczególniekosztownajestzłotadroga.Jednocześniedużopienię-
dzynadalpochłaniająkosztysubskrypcji.NiektórzyzwolennicyOAuważają,że
dużewydatkinapublikacjewmodeluzłotymzamrażająpieniądze,któremożna
byprzeznaczyćnaszybszyrozwójpowszechnegodostępuwzielonejdrodze.
WedługHarnadatowłaśniedziękisamo-archiwizacjimożnanajłatwiejprzezwy-
ciężyćograniczeniadostępuwynikającezsubskrypcji.20Inaczejmówiąc,podczas
gdywydawnictwanaukowezajmująsięprzedewszystkimzarabianiempieniędzy
albomyśleniemotym,jakutrzymaćsięwbiznesie,naukowcysamipowinni
zadbaćojaknajlepszerozpowszechnianiewynikówswoichbadań.Wsytuacji,
gdynadaldominujemodelsubskrypcyjnynajprostszymsposobemsąlokalne
repozytoriainstytucjonalne.Niechnaukowcypublikują,gdziechcą,alezarazpo
publikacjiniechzamieszczająkopięartykułuwrepozytoriumdlaswoichkolegów.
Gdybychciałośrodowiskonaukowe,mogłobywprowadzićmodelOAbardzo
szybko.Wystarczyłoby,abywszyscynaukowcynałożylinasiebieobowiązek
archiwizowaniaswoichtekstówwinstytucjonalnychrepozytoriachizastosowali
modelpodobnydotego,jakiwprowadziłaPolitechnikawLiege.21Teoretycznie
ideajestbardzoprosta.Wpraktyceokazujesięjednaktrudnadozrealizowania.
TRUDNEPOCZĄTKIZIELONEJDROGIWPOLSCE
Podczasgdywwielukrajachuczelnianerepozytoria,wktórychpracownicymogą
deponowaćswojeprace,stałysięstandardem,wPolscenakilkasetuczelnirepo-
zytoriówjestdosłowniekilka.PierwszeutworzoneprzezBibliotekęUniwersytetu
AdamaMickiewiczawPoznaniuogłosiłootwarciew2010r.W2012r.zaczęło
funkcjonowaćrepozytoriumPolitechnikiKrakowskiej.Kilkainnychuczelniaktu-
alniejestnaetapietworzeniainfrastrukturydlarepozytoriów.Wpaździerniku
2012r.dotejgrupydołączyłUniwersytetWarszawski,otwierającrepozytorium
19Niektórzyszacują,żejesttook.20%.B.Björk,P
.Welling,M.Laakso,P
.Majlender,T.Hedlund,
G.Guðnason,OpenAccesstotheScientificJournalLiterature:Situation2009,uPLoSONE”2010,
no.5(6)[online]:doi:10.1371/journal.pone.0011273[dostęp:20.01.2012].
20S.Harnad,OpenAccesstoResearch.ChangingBehaviourTroughUniversityandFunder
Mandates,uJeDEM”2011,no.3(1),pp.33–41.
21S.Harnad,dz.cyt.
