Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AUTOBIOGRAFIABIERNATAZLUBLINA(1516)
nastolinijkowegoutworużyciorysksiędzaBiernatamusielibyśmykonstruować
winnysposób.
Publikowanyponiżejtekstmajednakwymiarnietylkodokumentuiźró-
dła,alerównieżutworuautobiograficznego.Coprawda,StanisławGrzeszczuk
weWstępiedoedycjiEzopaz1997rokuzapisujeterminDautobiografia”wcu-
dzysłowie,alewydajesię,żerękopisBiernataspełniakryteriastawianetekstom
należącymdotejgałęzipiśmiennictwa.WedługLejeunajesttoDretrospektywna
opowieśćprozą,gdzierzeczywistaosobaprzedstawiaswojeżycie,akcentując
swojejednostkowelosy,azwłaszczadziejeswojejosobowości”9.Womawianej
notatceBiernatstosunkowoniewielemiejscapoświęciłDdziejomosobowości”,
przezcojegoutwórsytuujesięnapograniczuautobiografiiipamiętnika.Nie-
zależniejednakodprecyzyjnejklasyfikacjigenologicznejteksttenniewątpliwie
należydonajwcześniejszychutworówocharakterzeautobiograficznymwrene-
sansowejliteraturzepolskiej.
NiemalwtymsamymczasiewmonarchiiZygmuntaStaregopowstałydwa
innepodobneutwory.AutorempierwszegojestAdamJakubowiczzKotry,
zwanyteżAdamemzWilna(zm.1517).ByłonabsolwentemiwykładowcąUni-
wersytetuKrakowskiego,następniesekretarzemAleksandraJegielloczykaika-
nonikiemwWilnie.Między1508a1517rokiemAdamzKotryumieściłwna-
leżącejdoniegoksiążcezapiswłasnościowy,któryjestdefactorodzajemnoty
pamiętnikarskiej10.Zawieraonainformacjeopochodzeniuautora,jegobracie
Zbrożkuiprzebieguedukacji,finansowanejprzezksięciaAndrzejaŚwirskiego,
kanonikawileskiego.Adamuzupełniłswójtekstłaciskimepigramatemmó-
wiącymozasadachcnotliwegożycia.Możliwe,żejestonautoremtegowiersza.
Jednaknawetjeślinieongonapisał,epigramatnależypotraktowaćjakocałość
znotatkąprozatorską.
DruganotaautobiograficznazpoczątkuXVIwieku,owieledłuższaodBier-
natowejiJakubowej,zostałanapisanawmonasterzewSupraśluw1507roku
przezprawosławnegomnichaMatwiejaDziesiategozToropca11.Autorumieścił
9Ph.Lejeune,Paktautobiograficzny,przeł.A.Labuda,[w:]idem,Wariacjenatematpewnego
paktu.Oautobiografii,red.R.Lubaś-Bartoszyska,przeł.W.Grajewskiiin.,Kraków2007,s.22.
10ZapisznajdujesięnawyklejcetylnejokładzinyinkunabułuBibliotekiJagielloskiej:Giu-
nianoMaggio(IunianusMaius),Depriscorumverborumproprietate,Trewir,perBernardumde
Colonia,1477,BJ,sygn.Incunab.1824.Zob.W.Wisłocki,IncunabulatypographicaBibliothecae
UniversitatisJagellonicaeCracoviensisindeabinventaarteimprimendiusqueadadA.1500,Craco-
viae1900,s.308;J.Fijałek,KościółrzymskokatolickinaLitwie.UchrześcijanienieLitwyprzezPolskę
izachowaniewniejjęzykaludupokoniecRzeczypospolitej,[w:]PolskaiLitwawdziejowymstosunku,
Warszawa1914,s.173.Transkrypcjaitłumaczenietekstu:J.Niedźwiedź,KulturaliterackaWilna
(1323-1655).Retorycznaorganizacjamiasta,Kraków2012,s.152-153.
11RkpsBibliotekiRosyjskiejAkademiiNaukwSanktPetersburgu,sygn.24.4.28.Podobiznę
rękopisuijegotranskrypcjęudostępniłamipanidrRimaCic˙
enien˙
e,którejchciałbymzłożyć
19
